Israel ja Ipmila lohpádusat
91Mun sártnun duođa Kristusis, mun in gielis. Mu oamedovdu duođašta dan Bassi Vuoiŋŋas, 2dasgo mu váimmus lea stuorra moraš ja nohkameahttun bávččas. 3
Rom 10,1č
9,3 garuhuvvon Paulus atná dás hui garra dadjanvuogi. Sullasaš garuhancealkámušat leat eará juvddálaš, kristtalaš ja greikka-romalaš teavsttain, ja dat adnojuvvojit čujuhit olbmuide dahje áššiide mat leat Ipmila garuhusa dahje moari čuozáhahkan. Vrd. Rom 1,18eč; 1 Kor 12,3; 16,22; Gal 1,8.Mun sávašin ahte mun ieš livččen garuhuvvon ja earuhuvvon Kristusis, jos dat fal livččii ávkin mu vieljaide, iežan álbmoga olbmuide. 4
5 Mos 7,6
Apd 2,39Rom 3,2
Sii leat israellaččat, ja sidjiide gullá mánáid vuoigatvuohta, hearvásvuohta, lihtut, láhka, ipmilbálvalus ja lohpádusat. 5
Joh 1,1
Kol 2,9
9,5 áhčit ▶ áhčči.sidjiide gullet áhčit, geain Kristus bođii olmmožin, son guhte lea Ipmil buot badjel, máidnojuvvon agálašvuhtii. Amen.
6
Rom 2,28
Ii dattetge nu ahte Ipmila sátni livččii meaddán, dasgo eai buot israellaččat duođaid gula Israelii, 7
Joh 8,37eč
Gal 4,22eč
eaige Abrahama nális buohkat leat Abrahama mánát. Lea čállojuvvon: Dušše Isaka mánát gohčoduvvojit du nállin. 8Dat mearkkaša ahte eai su lunddolaš mánát leat Ipmila mánát. Muhto dat mánát geat riegádit Ipmila lohpádusa mielde, adnojuvvojit su nállin. 9
Dasgo dát lei lohpádus: Boahtte jagi dán muttus mun máhcan, ja dalle Saras lea bárdni. 10
Iige duššefal dat. Maiddái Rebekka bártniguoktás lei okta áhčči, min áhčči Isak. 11-12
Juo ovdal go soai riegádeigga, ovdal go soai leigga dahkan maidege buriid dahje baháid, de Ipmil celkkii Rebekkai: Boarráset šaddá bálvalit nuorabu. Nu galggai Ipmila áigumuš ja válljejupmi bissut nanusin, ii olbmuid daguid dihte, muhto su dihte guhte rávká. 13
Lea maiddái čállojuvvon: Jakoba mun ráhkistin, muhto Esau mun vašuhin.
14
Rom 3,5
Maid mii dása dadjat? Leago Ipmil vuoigatmeahttun? Ii eisege! 15
Son cealká Mosesii: Mun árpmihan su gean árpmihan ja lean váibmoláđis sutnje geasa lean váibmoláđis. 16Ii leat nappo dehálaš dat maid olmmoš dáhttu dahje viggá, muhto dat ahte Ipmil árpmiha. 17
Dasgo čála cealká faraoi: Danne mun lean čuoččáldahttán du vai čájehivččen iežan fámu, ja mu namma sárdniduvvošii miehtá máilmmi. 18Ipmil nappo árpmiha gean dáhttu ja buoššuda gean dáhttu.
Ipmila moarri ja árbmu
19Muhtin dis sáhttá jearrat: “Manne Ipmil dalle láitá olbmuid? Iihan oktage sáhte vuostálastit su dáhtu.” 20
45,9
Gii don leat, olmmošriehpu, gii nágget Ipmiliin? Sáhttágo dat mii lea ráhkaduvvon, dadjat ráhkadeaddjái: “Manne don dahket mu dákkárin?” 21
Iigo láirálihttedahkki sáhte hábmet láirrá nugo ieš dáhttu, nu ahte son seammá láirrás ráhkada guokte lihti, nuppi divrras ja nuppi hálbbes lihti? 22
Nu maiddái Ipmil lea dahkan, vai beassá čájehit iežas moari ja fámu. Stuorra gierdavašvuođastis son gal sesttii vel daid moari lihtiidge mat ledje ráhkaduvvon duššadeami várás. 23Son divttii iežas nohkameahttun hearvásvuođa boahtit oidnosii dain lihtiin maidda son čájeha váibmoláđisvuođa ja maid son lea gárvvistan hearvásvuhtii. 24Dákkár lihttin son lea rávkan maiddái min, leažžat dal juvddálaččat dahje báhkinat. 25
1 Pet 2,10
Hosea girjjis son cealká: Dán álbmoga mii ii lean mu, gohčodan iežan álbmogin, ja su gean in ráhkis, gohčodan iežan ráhkisin. 26
Ja dan báikkis gos sidjiide celkojuvvui: Dii ehpet leat mu álbmot, sii vel gohčoduvvojit ealli Ipmila mánnán. 27
Jesaja čuorvu Israela birra: Vaikko Israela mánát livčče eatnagat dego meara sáttočalmmit, de dušše bázahas sis bestojuvvo. 28Hoahpus Hearrá ollašuhttá sánis eatnama alde. 29
Jes 1,9
9,29 Hearrá, Almmiveagaid Ipmil namma govvida Ipmila fámu ja allatvuođa. ▶ Hearrá, Almmiveagaid Ipmil. Jesaja lea maid cealkán: Jos Hearrá, Almmiveagaid Ipmil, ii livčče guođđán midjiide náli, de midjiide livččii geavvan nugo Sodomai, mii livččiimet šaddan Gomorra láhkásažžan.
Israel ja evangelium
30
Maid mii dása dadjat? Dan ahte báhkinat mat eai bivdán vanhurskkisvuođa, leat ožžon dan, dan vanhurskkisvuođa mii boahtá oskku bokte. 31
11,7
Muhto Israel mii háhpohalai lága vanhurskkisvuođa, ii juksan dan. 32
Manne ii? Danne go israellaččat eai luohttán oskui, muhto daguide. Sii leat jorralan dan geađgái 33
28,16
Luk 2,34Rom 10,11
man birra lea čállojuvvon: Geahča, mun bijan Sionii norddastusgeađggi ja jorralusa bávtti. Muhto dat gii sutnje osku, ii šatta heahpadii.
101
Vieljat, mun sávan olles váimmus ja rohkadalan Ipmila ahte sii bestojuvvošedje. 2
Mun sáhtán duođaštit ahte sii áŋgiruššet Ipmila beale, muhto sis váilu áddejupmi. 3
Sii eai dovdda Ipmila vanhurskkisvuođa, ja go sii vigget ráhkadit iežaset vanhurskkisvuođa, de sii eai vuollán Ipmila vanhurskkisvuhtii. 4
Apd 13,39
Gal 3,23č
Kristus lea lága loahppa, nu ahte juohkehaš gii osku šaddá vanhurskkisin.
5
Gal 3,12
Moses čállá dan vanhurskkisvuođa birra maid láhka addá: Dat gii dahká daguid maid láhka gáibida, oažžu dain eallima. 6
30,12–14
Muhto oskku vanhurskkisvuohta cealká ná: Ale jurddaš váimmustat: Gii sáhttá mannat bajás albmái? – namalassii viežžat Kristusa vuolás – 7dahje: Gii njiedjá čiekŋalassii? – namalassii viežžat Kristusa jábmiid luhtte. 8Muhto maid dat cealká? Sátni lea du lahka, du njálmmis ja du váimmus. Dat lea dat oskku sátni maid mii sárdnidit. 9
Fil 2,11
Jos don dovddastat njálmmiin ahte Jesus lea Hearrá ja oskkut váimmus ahte Ipmil lea bajásčuoččáldahttán su jábmiid luhtte, de don bestojuvvot. 10
Váimmu oskkuin olmmoš šaddá vanhurskkisin ja njálmmi dovddastusain son bestojuvvo. 11
Rom 9,33
Čála cealká: Ii oktage gii osku sutnje, šatta heahpadii. 12
Rom 3,22eč
Gal 3,28+
Dasgo ii leat erohus juvddálačča ja greikalačča gaskkas. Buohkain lea seammá Hearrá, ja son addá valjistis buohkaide geat čurvot su. 13
Dasgo juohkehaš gii čuorvu Hearrá nama, bestojuvvo.
14Muhto mo sii sáhttet čuorvut su geasa eai oskko? Mo sii sáhttet oskut sutnje gean birra eai leat gullan? Mo sii sáhttet gullat, jos ii oktage sárdnit? 15
Mo oktage sáhttá sárdnidit, jos son ii leat vuolggahuvvon? Nugo lea čállojuvvon: Man čábbát leat daid lávkkit geat buktet buriid ságaid. 16
Joh 12,37č
Muhto eai buohkat leat leamaš gulolaččat evangeliumii. dasgo Jesaja cealká: Hearrá, gii oskkui min sárdnái? 17Osku boahtá gullamis ja gullan boahtá Kristusa sánis. 18
Mun jearan: Eaigo sii leat gullan? De leat: Sin jietna lea ollán miehtá máilmmi, sin sánit gitta eatnama ravddaide. 19
Mun jearan: Iigo Israel leat ádden dan? Moses juo cealká: Mun dagahan din gáđaštit álbmoga mii ii leat álbmot. Mun moaráhuhtán din jierpmehis álbmoga vuostá. 20
Ja Jesaja cealká vel roahkkadeappot: Dat geat eai ohcan mu, gávdne mu. Mun almmustuvven daidda geat eai jearran mu. 21
Muhto Israela birra son cealká: Geažos beaivvi mun lean geaigguhan gieđaid jeagohis ja nággáris álbmogii.
Ipmil ii leat hilgon iežas álbmoga
111
Sál 94,14
Fil 3,5+
Mun jearan dalle: Leago Ipmil hilgon iežas álbmoga? Ii eisege! Mun maid lean israellaš, Abrahama nális, Benjamina čearddas. 2Ipmil ii leat hilgon álbmogis maid ovdal juo lea válljen. Dii diehtibehtet maid čállagat muitalit Elia birra. Son sivahallá Israela Ipmila ovddas: 3
Hearrá, sii leat goddán du profehtaid ja gaikkodan du áltáriid. Mun lean okto vel báhcán, ja dál sii bivdet mu heakkage. 4
11,4 Baal kanaanlaš šattolašvuođa ipmil, maiddái baján- ja soahteipmil. ▶ Baal.Muhto maid Ipmil vástida sutnje? Mun lean diktán báhcit alccesan čiežaduhát olbmá geat eai leat čippostan Baala ovddas. 5
Seamma láhkái lea dáláš áiggige bázahas maid Ipmil árpmustis lea válljen. 6
Ef 2,8
Muhto jos dat lea árpmus, de ii dat leat buriid daguid dihte. Muđuihan árbmu ii livčče árbmu. 7
Maid dalle? Dan maid Israel lea ohcan, dan dat ii leat ožžon, muhto sii geat leat válljejuvvon, leat ožžon dan. Earát leat buššon, 8
Jes 29,10
nugo lea čállojuvvon: Ipmil lea addán sidjiide lossa vuoiŋŋa, čalmmiid mat eai oainne, ja beljiid mat eai gula, gitta dán beaivvi rádjái. 9
Ja David cealká: Šaddos sin beavdi sidjiide giellan ja gillarin, jorralussan ja ráŋggáštussan. 10Sevnnjodehkoset sin čalmmit, amaset oaidnit. Sojat sin čielggi agálaš áigái.
11
21,43
Apd 13,46
Mun jearan dalle: Guossaledjego sii danin vai jorralivčče? Eai eisege! Muhto go sii jorraledje, de dat šattai bestojupmin báhkiniidda, ja dat lea boktán juvddálaččaid gáđašvuođa. 12Jos sin jorraleapmi lea šaddan riggodahkan máilbmái ja sin vádjitvuohta riggodahkan báhkiniidda, man ollu eambbo dalle go sin lohku dievvá!
13
1 Tim 2,7
Muhto didjiide báhkiniidda mun cealkkán: Mun rámidan iežan bálvalusa báhkiniid apostalin, 14
danin go ná mun sáhtán boktit iežan álbmoga gáđašvuođa ja beastit muhtumiid sis. 15Jos sin hilgojupmi lea buktán máilbmái soabahusa, de mii dáhpáhuvvá dalle, go Ipmil dohkkeha sin? Dalle jábmit ožžot eallima! 16
11,16 vuosttaš láibi seammá greikkagiel sátni lea maid jorgaluvvon “álgošaddu”. >8,23.Jos vuosttaš láibi lea bassi, de oppa dáigi lea bassi, ja jos ruohtas lea bassi, de maiddái oavssit leat basit.
Oliivamuorra ja dan oavssit
17
Hos 14,6č
Jos muhtun oavssit leat doddjojuvvon eret, ja don gii ledjet meahcceoliivamuora oaksi leat laktojuvvon gilvojuvvon oliivamuora ovssiid gaskii ja ožžon oasi dan ruohttasa máihllis, 18de ale rámit iežat eará ovssiid gaskkas! Muhto jos rámádalat, de muitte ahte it don guotte ruohttasa, muhto ruohtas guoddá du. 19Don veaját dadjat: “Dat oavssit doddjojuvvojedje, vai mun laktojuvvošin daid sadjái.” 20
Dat lea duohta. Dat doddjojuvvojedje danne go eai oskon, muhto don bisut go oskkut. Ale čeavlástala, muhto bala! 21Jos Ipmil ii seastán lunddolaš ovssiid, de ii son gal seastte duge. 22
Don oainnát ahte Ipmil lea sihke láđis ja garas. Son lea garas daidda geat leat jorralan, muhto láđis dutnje jos bisut su buorrevuođas; muđui donge čuhppojuvvot eret. 23
Muhto maiddái dat earát laktojuvvojit murrii, jos sii eai biso eahpeoskkus, danin go Ipmilis lea fápmu laktit sin murrii ođđasis. 24Dasgo jos don čuhppojuvvojit eret meahcceoliivamuoras masa lunddolaččat gullet, ja luonddu vuostá laktojuvvojit gilvojuvvon oliivamurrii, man ollu álkibut lunddolaš oavssit sáhttet laktojuvvot iežaset oliivamurrii!
Israela bestojupmi
25Vieljat, mun dáhtošin din dovdat dán čiegusvuođa, amadet luohttit iežadet viissisvuhtii: Oassi Israela álbmogis lea buššon, ja nu dat bissot dassážii go báhkiniid lohku lea dievvan. 26
59,20č
Jer 31,33č
Dalle oppa Israel bestojuvvo, nugo lea čállojuvvon: Sionis boahtá Beasti, son jávkada ipmilmeahttunvuođa Jakobis. 27Ja dát lea mu lihttu singuin: Mun válddán eret sin suttuid.
28Evangeliuma dáfus sii leat gal Ipmila vašálaččat, din dihte, muhto válljejumi dáfus Ipmil ráhkista sin, áhčiid dihte. 29
2 Tim 2,13
Ipmil ii gáđa árpmuattáldagaidis iige rávkojumis. 30Ovdal dii leiddet jeagoheamit Ipmilii, muhto daid earáid jeagohisvuođa geažil Ipmil lea dál árpmihan din. 31Seammá ládje sii dál leat jeagoheamit, vai sii maiddái árpmihuvvojit, go dii lehpet ožžon árpmu. 32
Dasgo Ipmil lea bidjan buohkaid jeagohisvuođa fáŋgan, vai son árpmihivččii buohkaid.
33
Sál 139,617č
Jes 55,8č
Man čieŋal lea Ipmila riggodat, viisodat ja diehtu! Man suokkardallameahttumat leat su duomut ja man árvitmeahttumat su geainnut! 34
Jer 23,18
Gii dovdá Hearrá jurdagiid, gii sáhttá addit sutnje ráđi? 35
Gii lea addán sutnje juoidá maid son galggašii buhtadit? 36
1 Kor 8,6
Ef 4,5č
Kol 1,16+
Dasgo sus ja su bokte ja sutnje lea buot mii lea. Sutnje lehkos gudni agálašvuhtii! Amen.
