Roma 10 - Davvisámegiel Biibbal 2019 (Biibbal)

Davvisámegiel Biibbal 2019 (Biibbal)

Israel ja Ipmila lohpádusat

9¹Mun sártnun duođa Kristusis, mun in gielis. Mu oamedovdu duođašta dan Bassi Vuoiŋŋas, ²dasgo mu váimmus lea stuorra moraš ja nohkameahttun bávččas. ³

9,3

2 Mos 32,32
Rom 10,1č
9,3 garuhuvvon Paulus atná dás hui garra dadjanvuogi. Sullasaš garuhancealkámušat leat eará juvddálaš, kristtalaš ja greikka-romalaš teavsttain, ja dat adnojuvvojit čujuhit olbmuide dahje áššiide mat leat Ipmila garuhusa dahje moari čuozáhahkan. Vrd. Rom 1,18eč; 1 Kor 12,3; 16,22; Gal 1,8.Mun sávašin ahte mun ieš livččen garuhuvvon ja earuhuvvon Kristusis, jos dat fal livččii ávkin mu vieljaide, iežan álbmoga olbmuide. ⁴

9,4

2 Mos 4,22
5 Mos 7,6
Apd 2,39Rom 3,2
Sii leat israellaččat, ja sidjiide gullá mánáid vuoigatvuohta, hearvásvuohta, lihtut, láhka, ipmilbálvalus ja lohpádusat. ⁵

9,5

Matt 1
Joh 1,1
Kol 2,9
9,5 áhčit ▶ áhčči.sidjiide gullet áhčit, geain Kristus bođii olmmožin, son guhte lea Ipmil buot badjel, máidnojuvvon agálašvuhtii. Amen.

⁶

9,6

4 Mos 23,19
Rom 2,28
Ii dattetge nu ahte Ipmila sátni livččii meaddán, dasgo eai buot israellaččat duođaid gula Israelii, ⁷

9,7

1 Mos 21,12
Joh 8,37eč
Gal 4,22eč
eaige Abrahama nális buohkat leat Abrahama mánát. Lea čállojuvvon: Dušše Isaka mánát gohčoduvvojit du nállin. ⁸Dat mearkkaša ahte eai su lunddolaš mánát leat Ipmila mánát. Muhto dat mánát geat riegádit Ipmila lohpádusa mielde, adnojuvvojit su nállin. ⁹

9,9

1 Mos 18,10
Dasgo dát lei lohpádus: Boahtte jagi dán muttus mun máhcan, ja dalle Saras lea bárdni. ¹⁰

9,10

1 Mos 25,21
Iige duššefal dat. Maiddái Rebekka bártniguoktás lei okta áhčči, min áhčči Isak. ^11-12

9,11–12

1 Mos 25,23
Juo ovdal go soai riegádeigga, ovdal go soai leigga dahkan maidege buriid dahje baháid, de Ipmil celkkii Rebekkai: Boarráset šaddá bálvalit nuorabu. Nu galggai Ipmila áigumuš ja válljejupmi bissut nanusin, ii olbmuid daguid dihte, muhto su dihte guhte rávká. ¹³

9,13

Mal 1,2č
Lea maiddái čállojuvvon: Jakoba mun ráhkistin, muhto Esau mun vašuhin.

¹⁴

9,14

5 Mos 32,4
Rom 3,5
Maid mii dása dadjat? Leago Ipmil vuoigatmeahttun? Ii eisege! ¹⁵

9,15

2 Mos 33,19
Son cealká Mosesii: Mun árpmihan su gean árpmihan ja lean váibmoláđis sutnje geasa lean váibmoláđis. ¹⁶Ii leat nappo dehálaš dat maid olmmoš dáhttu dahje viggá, muhto dat ahte Ipmil árpmiha. ¹⁷

9,17

2 Mos 9,16
Dasgo čála cealká faraoi: Danne mun lean čuoččáldahttán du vai čájehivččen iežan fámu, ja mu namma sárdniduvvošii miehtá máilmmi. ¹⁸Ipmil nappo árpmiha gean dáhttu ja buoššuda gean dáhttu.

Ipmila moarri ja árbmu

¹⁹Muhtin dis sáhttá jearrat: “Manne Ipmil dalle láitá olbmuid? Iihan oktage sáhte vuostálastit su dáhtu.” ²⁰

9,20

Jes 29,16
45,9
Gii don leat, olmmošriehpu, gii nágget Ipmiliin? Sáhttágo dat mii lea ráhkaduvvon, dadjat ráhkadeaddjái: “Manne don dahket mu dákkárin?” ²¹

9,21

Jer 18,6
Iigo láirálihttedahkki sáhte hábmet láirrá nugo ieš dáhttu, nu ahte son seammá láirrás ráhkada guokte lihti, nuppi divrras ja nuppi hálbbes lihti? ²²

9,22

2,4
Nu maiddái Ipmil lea dahkan, vai beassá čájehit iežas moari ja fámu. Stuorra gierdavašvuođastis son gal sesttii vel daid moari lihtiidge mat ledje ráhkaduvvon duššadeami várás. ²³Son divttii iežas nohkameahttun hearvásvuođa boahtit oidnosii dain lihtiin maidda son čájeha váibmoláđisvuođa ja maid son lea gárvvistan hearvásvuhtii. ²⁴Dákkár lihttin son lea rávkan maiddái min, leažžat dal juvddálaččat dahje báhkinat. ²⁵

9,25

Hos 2,23
1 Pet 2,10
Hosea girjjis son cealká: Dán álbmoga mii ii lean mu, gohčodan iežan álbmogin, ja su gean in ráhkis, gohčodan iežan ráhkisin. ²⁶

9,26

Hos 1,10
Ja dan báikkis gos sidjiide celkojuvvui: Dii ehpet leat mu álbmot, sii vel gohčoduvvojit ealli Ipmila mánnán. ²⁷

9,27

Jes 10,22č
Jesaja čuorvu Israela birra: Vaikko Israela mánát livčče eatnagat dego meara sáttočalmmit, de dušše bázahas sis bestojuvvo. ²⁸Hoahpus Hearrá ollašuhttá sánis eatnama alde. ²⁹

9,29

1 Mos 19,24č
Jes 1,9
9,29 Hearrá, Almmiveagaid Ipmil namma govvida Ipmila fámu ja allatvuođa. ▶ Hearrá, Almmiveagaid Ipmil. Jesaja lea maid cealkán: Jos Hearrá, Almmiveagaid Ipmil, ii livčče guođđán midjiide náli, de midjiide livččii geavvan nugo Sodomai, mii livččiimet šaddan Gomorra láhkásažžan.

Israel ja evangelium

³⁰

9,30

10,20
Maid mii dása dadjat? Dan ahte báhkinat mat eai bivdán vanhurskkisvuođa, leat ožžon dan, dan vanhurskkisvuođa mii boahtá oskku bokte. ³¹

9,31

10,3
11,7
Muhto Israel mii háhpohalai lága vanhurskkisvuođa, ii juksan dan. ³²

9,32

Matt 21,4244
Manne ii? Danne go israellaččat eai luohttán oskui, muhto daguide. Sii leat jorralan dan geađgái ³³

9,33

Jes 8,14
28,16
Luk 2,34Rom 10,11
man birra lea čállojuvvon: Geahča, mun bijan Sionii norddastusgeađggi ja jorralusa bávtti. Muhto dat gii sutnje osku, ii šatta heahpadii.

10¹

10,1

9,1č
Vieljat, mun sávan olles váimmus ja rohkadalan Ipmila ahte sii bestojuvvošedje. ²

10,2

Apd 22,3
Mun sáhtán duođaštit ahte sii áŋgiruššet Ipmila beale, muhto sis váilu áddejupmi. ³

10,3

9,31č
Sii eai dovdda Ipmila vanhurskkisvuođa, ja go sii vigget ráhkadit iežaset vanhurskkisvuođa, de sii eai vuollán Ipmila vanhurskkisvuhtii. ⁴

10,4

Joh 3,18
Apd 13,39
Gal 3,23č
Kristus lea lága loahppa, nu ahte juohkehaš gii osku šaddá vanhurskkisin.

⁵

10,5

3 Mos 18,5
Gal 3,12
Moses čállá dan vanhurskkisvuođa birra maid láhka addá: Dat gii dahká daguid maid láhka gáibida, oažžu dain eallima. ⁶

10,6

5 Mos 9,4
30,12–14
Muhto oskku vanhurskkisvuohta cealká ná: Ale jurddaš váimmustat: Gii sáhttá mannat bajás albmái? – namalassii viežžat Kristusa vuolás – ⁷dahje: Gii njiedjá čiekŋalassii? – namalassii viežžat Kristusa jábmiid luhtte. ⁸Muhto maid dat cealká? Sátni lea du lahka, du njálmmis ja du váimmus. Dat lea dat oskku sátni maid mii sárdnidit. ⁹

10,9

Matt 10,32
Fil 2,11
Jos don dovddastat njálmmiin ahte Jesus lea Hearrá ja oskkut váimmus ahte Ipmil lea bajásčuoččáldahttán su jábmiid luhtte, de don bestojuvvot. ¹⁰

10,10

1 Pet 3,15
Váimmu oskkuin olmmoš šaddá vanhurskkisin ja njálmmi dovddastusain son bestojuvvo. ¹¹

10,11

Jes 28,16
Rom 9,33
Čála cealká: Ii oktage gii osku sutnje, šatta heahpadii. ¹²

10,12

Apd 10,34č
Rom 3,22eč
Gal 3,28+
Dasgo ii leat erohus juvddálačča ja greikalačča gaskkas. Buohkain lea seammá Hearrá, ja son addá valjistis buohkaide geat čurvot su. ¹³

10,13

Joel 3,5
Dasgo juohkehaš gii čuorvu Hearrá nama, bestojuvvo.

¹⁴Muhto mo sii sáhttet čuorvut su geasa eai oskko? Mo sii sáhttet oskut sutnje gean birra eai leat gullan? Mo sii sáhttet gullat, jos ii oktage sárdnit? ¹⁵

10,15

Jes 52,7
Mo oktage sáhttá sárdnidit, jos son ii leat vuolggahuvvon? Nugo lea čállojuvvon: Man čábbát leat daid lávkkit geat buktet buriid ságaid. ¹⁶

10,16

Jes 53,1
Joh 12,37č
Muhto eai buohkat leat leamaš gulolaččat evangeliumii. dasgo Jesaja cealká: Hearrá, gii oskkui min sárdnái? ¹⁷Osku boahtá gullamis ja gullan boahtá Kristusa sánis. ¹⁸

10,18

Sál 19,5
Mun jearan: Eaigo sii leat gullan? De leat: Sin jietna lea ollán miehtá máilmmi, sin sánit gitta eatnama ravddaide. ¹⁹

10,19

5 Mos 32,21
Mun jearan: Iigo Israel leat ádden dan? Moses juo cealká: Mun dagahan din gáđaštit álbmoga mii ii leat álbmot. Mun moaráhuhtán din jierpmehis álbmoga vuostá. ²⁰

10,20

Jes 65,1
Ja Jesaja cealká vel roahkkadeappot: Dat geat eai ohcan mu, gávdne mu. Mun almmustuvven daidda geat eai jearran mu. ²¹

10,21

Jes 65,2
Muhto Israela birra son cealká: Geažos beaivvi mun lean geaigguhan gieđaid jeagohis ja nággáris álbmogii.

Ipmil ii leat hilgon iežas álbmoga

11¹

11,1

1 Sam 12,22
Sál 94,14
Fil 3,5+
Mun jearan dalle: Leago Ipmil hilgon iežas álbmoga? Ii eisege! Mun maid lean israellaš, Abrahama nális, Benjamina čearddas. ²Ipmil ii leat hilgon álbmogis maid ovdal juo lea válljen. Dii diehtibehtet maid čállagat muitalit Elia birra. Son sivahallá Israela Ipmila ovddas: ³

11,3

1 Gon 19,10
Hearrá, sii leat goddán du profehtaid ja gaikkodan du áltáriid. Mun lean okto vel báhcán, ja dál sii bivdet mu heakkage. ⁴

11,4

1 Gon 19,18
11,4 Baal kanaanlaš šattolašvuođa ipmil, maiddái baján- ja soahteipmil. ▶ Baal.Muhto maid Ipmil vástida sutnje? Mun lean diktán báhcit alccesan čiežaduhát olbmá geat eai leat čippostan Baala ovddas. ⁵

11,5

9,27
Seamma láhkái lea dáláš áiggige bázahas maid Ipmil árpmustis lea válljen. ⁶

11,6

3,28
Ef 2,8
Muhto jos dat lea árpmus, de ii dat leat buriid daguid dihte. Muđuihan árbmu ii livčče árbmu. ⁷

11,7

9,31
Maid dalle? Dan maid Israel lea ohcan, dan dat ii leat ožžon, muhto sii geat leat válljejuvvon, leat ožžon dan. Earát leat buššon, ⁸

11,8

5 Mos 29,4
Jes 29,10
nugo lea čállojuvvon: Ipmil lea addán sidjiide lossa vuoiŋŋa, čalmmiid mat eai oainne, ja beljiid mat eai gula, gitta dán beaivvi rádjái. ⁹

11,9

Sál 69,23č
Ja David cealká: Šaddos sin beavdi sidjiide giellan ja gillarin, jorralussan ja ráŋggáštussan. ¹⁰Sevnnjodehkoset sin čalmmit, amaset oaidnit. Sojat sin čielggi agálaš áigái.

¹¹

11,11

Matt 8,11č
21,43
Apd 13,46
Mun jearan dalle: Guossaledjego sii danin vai jorralivčče? Eai eisege! Muhto go sii jorraledje, de dat šattai bestojupmin báhkiniidda, ja dat lea boktán juvddálaččaid gáđašvuođa. ¹²Jos sin jorraleapmi lea šaddan riggodahkan máilbmái ja sin vádjitvuohta riggodahkan báhkiniidda, man ollu eambbo dalle go sin lohku dievvá!

¹³

11,13

1,5
1 Tim 2,7
Muhto didjiide báhkiniidda mun cealkkán: Mun rámidan iežan bálvalusa báhkiniid apostalin, ¹⁴

11,14

10,19
danin go ná mun sáhtán boktit iežan álbmoga gáđašvuođa ja beastit muhtumiid sis. ¹⁵Jos sin hilgojupmi lea buktán máilbmái soabahusa, de mii dáhpáhuvvá dalle, go Ipmil dohkkeha sin? Dalle jábmit ožžot eallima! ¹⁶

11,16

4 Mos 15,17–21
11,16 vuosttaš láibi seammá greikkagiel sátni lea maid jorgaluvvon “álgošaddu”. >8,23.Jos vuosttaš láibi lea bassi, de oppa dáigi lea bassi, ja jos ruohtas lea bassi, de maiddái oavssit leat basit.

Oliivamuorra ja dan oavssit

¹⁷

11,17

Jer 11,16
Hos 14,6č
Jos muhtun oavssit leat doddjojuvvon eret, ja don gii ledjet meahcceoliivamuora oaksi leat laktojuvvon gilvojuvvon oliivamuora ovssiid gaskii ja ožžon oasi dan ruohttasa máihllis, ¹⁸de ale rámit iežat eará ovssiid gaskkas! Muhto jos rámádalat, de muitte ahte it don guotte ruohttasa, muhto ruohtas guoddá du. ¹⁹Don veaját dadjat: “Dat oavssit doddjojuvvojedje, vai mun laktojuvvošin daid sadjái.” ²⁰

11,20

1 Kor 10,12
Dat lea duohta. Dat doddjojuvvojedje danne go eai oskon, muhto don bisut go oskkut. Ale čeavlástala, muhto bala! ²¹Jos Ipmil ii seastán lunddolaš ovssiid, de ii son gal seastte duge. ²²

11,22

Joh 15,24
Don oainnát ahte Ipmil lea sihke láđis ja garas. Son lea garas daidda geat leat jorralan, muhto láđis dutnje jos bisut su buorrevuođas; muđui donge čuhppojuvvot eret. ²³

11,23

2 Kor 3,16
Muhto maiddái dat earát laktojuvvojit murrii, jos sii eai biso eahpeoskkus, danin go Ipmilis lea fápmu laktit sin murrii ođđasis. ²⁴Dasgo jos don čuhppojuvvojit eret meahcceoliivamuoras masa lunddolaččat gullet, ja luonddu vuostá laktojuvvojit gilvojuvvon oliivamurrii, man ollu álkibut lunddolaš oavssit sáhttet laktojuvvot iežaset oliivamurrii!

Israela bestojupmi

²⁵Vieljat, mun dáhtošin din dovdat dán čiegusvuođa, amadet luohttit iežadet viissisvuhtii: Oassi Israela álbmogis lea buššon, ja nu dat bissot dassážii go báhkiniid lohku lea dievvan. ²⁶

11,26

Jes 27,9
59,20č
Jer 31,33č
Dalle oppa Israel bestojuvvo, nugo lea čállojuvvon: Sionis boahtá Beasti, son jávkada ipmilmeahttunvuođa Jakobis. ²⁷Ja dát lea mu lihttu singuin: Mun válddán eret sin suttuid.

²⁸Evangeliuma dáfus sii leat gal Ipmila vašálaččat, din dihte, muhto válljejumi dáfus Ipmil ráhkista sin, áhčiid dihte. ²⁹

11,29

4 Mos 23,19
2 Tim 2,13
Ipmil ii gáđa árpmuattáldagaidis iige rávkojumis. ³⁰Ovdal dii leiddet jeagoheamit Ipmilii, muhto daid earáid jeagohisvuođa geažil Ipmil lea dál árpmihan din. ³¹Seammá ládje sii dál leat jeagoheamit, vai sii maiddái árpmihuvvojit, go dii lehpet ožžon árpmu. ³²

11,32

Gal 3,22
Dasgo Ipmil lea bidjan buohkaid jeagohisvuođa fáŋgan, vai son árpmihivččii buohkaid.

³³

11,33

Job 11,7
Sál 139,617č
Jes 55,8č
Man čieŋal lea Ipmila riggodat, viisodat ja diehtu! Man suokkardallameahttumat leat su duomut ja man árvitmeahttumat su geainnut! ³⁴

11,34

Jes 40,13
Jer 23,18
Gii dovdá Hearrá jurdagiid, gii sáhttá addit sutnje ráđi? ³⁵

11,35

Job 41,2
Gii lea addán sutnje juoidá maid son galggašii buhtadit? ³⁶

11,36