Lihtodeapmi goddit Jesusa
14114,1 suvrutkeahtes láibbi basiide Álggus dát basit ledje eanandoalu ávvudeapmi mii bisttii vahku ja álggahuvvui beassážiiguin. ▶ suvrutkeahtes láibbi basit.Ledje vel guokte beaivvi beassážiidda ja suvrutkeahtes láibbi basiide. Bajimusbáhpat ja čáloahppavaččat smihtte mo sáhtášedje juonalašvuođain dohppet Jesusa ja goddit su. 2Sii dadje: “Ii fal basiid áigge, danin go dalle olbmot vedjet stuimmáskit.”
Jesus vuidojuvvo Betanias
314,3 nardusvuoiddas nardusšattu ruohttasis ráhkaduvvon vuoiddas mii šaddá Lullinuorta-Asias. Vrd. All 1,12; 4,13č; Mark 14,3; Joh 12,3.Go Jesus lei Betanias Simona luhtte, gii lei spihtálaš, ja lei čohkkámin beavddis, de dohko bođii nisson geas lei alabasterbohttalis buhtis ja divrras nardusvuoiddas. Son cuvkii bohttala ja golggahii vuoidasa Jesusa oaivái. 4Muhtumat geat ledje das, moaráhuvve ja dadje guhtet guoibmáseaset: “Manne skihtardit vuoidasa? 514,5 denárii denára lea romalaš silbaminta mii vástida ovtta beaivebálkká. ▶ mintta dahjege ruhta.Dan livččii sáhttán vuovdit goit golmmačuođi denárii ja addit ruđaid gefiide.” Ja sii skuldojedje sakka nissona. 6Muhto Jesus celkkii: “Diktet su ráfis! Manne dii vuorjabehtet su? Son lea dahkan munnje buori dagu. 7
Geafit leat álo din luhtte, ja dii sáhttibehtet dahkat buriid sidjiide dalle go dáhttubehtet, muhto mun in leat din luhtte álo. 8
Joh 19,40
Son dagai maid sáhtii. Son vuoiddai juo dál mu rupmaša hávdádeami várás. 9Duođaid, mun cealkkán didjiide: Oppa máilmmis, gos ihkinassii evangelium sárdniduvvo, de muitaluvvo dán nissona dahku su muitun.”
Judas beahttá Jesusa
10Muhto Judas Iskariot, okta dan guoktenuppelohkásis, manai bajimusbáhpaid lusa vai beassá beahttit Jesusa. 11Sii illosedje go gulle dan ja lohpidedje addit sutnje ruđa. Dan rájes Judas ohcagođii liibba addit Jesusa sin gihtii.
Beassášmállásat
12
Suvrutkeahtes láibbi basiid vuosttaš beaivvi, go beassášláppis njuvvojuvvui, de máhttájeaddjit jerre Jesusis: “Gosa dáhtut min ráhkadit dutnje beassášmállásiid?” 1314,13 olmmái gii guoddá čáhceruhku Dábálaččat nissonat vižže ja gudde čázi.Dalle Jesus vuolggahii máhttájeddjiinis guoktása ja celkkii sudnuide: “Manni gávpogii. Doppe dudno ovddal boahtá olmmái gii guoddá čáhceruhku. Čuovvu su, 14ja gosa son manná, de daddji dan dálu isidii: ‘Oahpaheaddji jearrá: Gos lea latnja gos mun beasan borrat beassášmállásiid máhttájeddjiidanguin?’ 1514,15 stuorra lanja gos visot lea válmmaštuvvon Dávjá dábálaš viesu duolba dáhki ala ráhkaduvvui lasselatnja.Isit čájeha dudnuide badjegearddis stuorra lanja gos visot lea válmmaštuvvon. Ráhkadeahkki dohko midjiide mállásiid.” 16Máhttájeaddji guovttos vulggiiga ja bođiiga gávpogii. Visot manai nugo Jesus lei cealkán sudnuide, ja soai ráhkadeigga beassášmállásiid.
17Go šattai eahket, de Jesus bođii dohko guoktenuppelohkái máhttájeddjiinis. 18
Go sii ledje beavddis boradeamen, de Jesus celkkii: “Duođaid, mun cealkkán didjiide: Okta dis beahttá mu – olmmái gii lea boradeamen muinna.” 19Máhttájeaddjit šadde morrašii, ja nubbi nuppi maŋis jearai sus: “In suige goit mun?” 20
14,20 buonjosta lihtis Beassášmállásiin adnojuvvui lihtti mas buonjostedje persillja sáltečáhcái. Gč. Joh 13,26.Jesus vástidii: “Okta dis guoktenuppelohkásis, olmmái gii buonjosta lihtis oktanaga muinna. 21Olbmobárdni gal vuolgá eret aiddo nugo su birra lea čállojuvvon, muhto vuoi dan olbmo gii beahttá Olbmobártni! Dan olbmui livččii buoret jos son ii oppa livčče riegádange.”
Jesus ásaha eahkedismállásiid
22
Go sii ledje boradeamen, de Jesus válddii láibbi, giittii, doadjalii, attii máhttájeddjiidasas ja celkkii: “Váldet dán, dát lea mu rumaš.” 23De son válddii geara, giittii Ipmila ja attii sidjiide, ja sii buohkat juhke das. 24
Jes 53,12
Jer 31,31eč
Sak 9,11
Hebr 8,6+
14,24 lihtu varra Jesusa boahttevaš jápmima varra veardiduvvo oaffarealli varran mii boares lihtus nannii soabahusa Ipmila ja olbmuid gaskkas. Gč. 2 Mos 24,8.Son celkkii: “Dát lea mu varra, lihtu varra mii golggahuvvo eatnagiid ovddas. 25Duođaid, mun cealkkán didjiide: Mun in šat máistte viidnemuora šaddosa ovdal go dan beaivvi go jugan ođđa viinni Ipmila riikkas.”
Jesus einnosta Petera biehttaleami
2614,26 máidnunlávlaga Sál 113-118 mat lávlojuvvojedje guovtte oasis beassášmállásiin.Go sii ledje lávlon máidnunlávlaga, de sii vulge Oljovárrái. 27
Jesus celkkii sidjiide: “Dii buohkat vearránehpet mus, danne go lea čállojuvvon: Mun časkkán geahčči, ja sávzzat bieđganit. 28
Muhto maŋŋil go mun lean čuožžilan jábmiid luhtte, de mun manan din ovdal Galileai.” 29
Joh 13,37č
Peter dajai sutnje: “Vaikko buot earát vearránivčče dus, de in goit mun.” 30
14,30 ovdal go … guovtte geardde Dábálaččat gullá vuoncávarrása vuosttaš biškuma diibmu golmmas iđđedis.Jesus vástidii: “Duođaid, mun cealkkán dutnje: Odne, dán ija, ovdal go vuoncávaris bišku guovtte geardde, de don biehttalat mu golmma geardde.” 31Muhto Peter nannii: “Vaikko mun galggašin velá jápmit duinna, de mun in biehttal du.” Ja nu dadje buot earátge.
Jesus rohkadallá Getsemanes
3214,32 Getsemane hebreagillii gat-šemani, “oliivabohčingárri”.Sii bohte báikái man namma lea Getsemane, ja Jesus celkkii máhttájeddjiide: “Čohkánehket dása dan boddii go mun rohkadalan.” 33
Petera, Jakoba ja Johannesa son válddii fárrosis. Son riemai doarggistit ja áŧestuvvat. 34
43,5
Joh 12,27
Son celkkii sidjiide: “Mu siellu lea lossa morrašis, jápmima morrašis. Orrot dás ja gohcet.” 35Son manai dobbelažžii, luoitádii eatnamii ja rohkadalai ahte dát boddu manašii su meattá, jos vejolaš. 36
Joh 5,30
6,38
14,36 Abba arameagiela mielde “áhčči”. Dát vuohki álggahit rohkosa ii lean dábálaš juvddálaččaid rohkosgielas. Vrd. Rom 8,15; Gal 4,6.Son celkkii: “Abba, Áhčážan! Buot lea dutnje vejolaš. Váldde mus eret dán geara. Muhto ii dattetge nugo mun dáhtun, muhto nugo don dáhtut.” 37De son máhcai ja gávnnai máhttájeddjiid oađđimin. Son celkkii Peterii: “Simon, leatgo don oađđimin? Itgo don nagodan gohcit ovttage diimmu? 38
14,38 oažži greikkagillii sarks. ▶ biergu, oažži ja varra.Gohcet ja rohkadallet, amadet šaddat geahččalussii. Vuoigŋa lea gal geargat, muhto oažži lea headju.” 39Son manai fas dobbelažžii ja rohkadalai seammá sániiguin. 40Go son máhcai, de son gávnnai sin fas oađđimin, danne go nahkárat dedde sin čalmmiid. Sii eai diehtán maid vástidit sutnje. 41Son bođii sin lusa goalmmát geardde ja celkkii: “Aingo dii lehpet oađđimin ja vuoiŋŋasteamen? Dál buot lea čielggas. Diibmu lea boahtán go Olbmobárdni addojuvvo suttolaččaid gihtii. 42Čuožžilehket, vulgot! Dat gii beahttá mu, lea lahka.”
Jesus váldojuvvo gitta
43Go Jesus lei ain sárdnumin, de bođii Judas, okta dan guoktenuppelohkásis, ja su fárus bajimusbáhpaid, čáloahppavaččaid ja vuorrasiid vuolggahan olmmáijoavku miehkit ja soappit gieđas. 44Jesusa beahtti lei šiehtadan olbmáiguin mearkka: “Son lea dat olmmái gean mun cummistan. Dohppejehket su, fáktejehket ja dolvot eret.” 45Go son bođii, de son manai dallánaga Jesusa lusa ja dajai: “Rabbi!” ja cummistii su. 46Olbmát dohppejedje Jesusa ja válde su fáŋgan. 47Dalle okta dain geat čužžo das, rohttii miehki ja časkkii bajimusbáhpa bálvaleaddji nu ahte su beallji čuohppasii eret. 48Jesus celkkii olmmáijovkui: “Dii lehpet vuolgán miehkit ja soappit gieđas dohppet mu dego rievvára. 49
21,37
Joh 18,20
Mun ledjen dinguin beaivválaččat tempelšiljus ja oahpahin, ehpetge dii váldán mu gitta. Muhto dát dáhpáhuvvá vai čállagat ollašuvvet.” 50Dalle buohkat guđđe su ja báhtaredje.
51Jesusa mielde lei nuorra olmmái geas lei gárvun dušše liidnebivttas. Olbmát dohppejedje su, 52muhto son luoitilii liidnebiktasa ja báhtarii álásin.
Jesus Alla ráđi ovddas
53Jesus dolvojuvvui bajimusbáhpa lusa, ja buot bajimusbáhpat, vuorrasat ja čáloahppavaččat čoahkkanedje dohko. 54Peter oavnnjildii Jesusa gitta bajimusbáhpa gárdima šilljui. Doppe son čohkánii bálvaleddjiid gaskii ja liekkadalai dollagáttis. 5514,55 Ráđđi juvddálaččaid bajimus duopmostuollu ja stivrenásahus romalaččaid ráđđejumi áigge. ▶ ráđđi, Alla ráđđi.Bajimusbáhpat ja oppa ráđđi ohce duođaštusa Jesusa vuostá vai besset dubmet su jápmimii. Dakkár ii goitge gávdnon. 5614,56 sin duođaštusat … ovttaide Mosesa lága njuolggadusat dulkojuvvojedje nu ahte duođaštusat fertejedje leat áibbas ovttalágánat go lei sáhka jápminráŋggáštusas. Vrd. 5 Mos 17,6; 19,15; Matt 18,16.Olusat bukte vearreduođaštusaid su vuostá, muhto sin duođaštusat eai boahtán ovttaide. 57De čuožžiledje muhtumat ja bukte su vuostá vearreduođaštusa: 58
Joh 2,19
“Mii leat gullan su cealkimin: ‘Mun gaikkun dán tempela maid olbmuid gieđat leat dahkan, ja golmma beaivvis huksen nuppi maid olbmot eai leat dahkan.’” 59Muhto eai dán áššisge sin duođaštusat boahtán ovttaide. 60Dalle bajimusbáhppa čuožžilii ja jearai Jesusis: “Iigo dus leat mihkkege dadjamušaid sin sivahallamiidda?” 61
14,61 buressivdniduvvon Ipmila namahus, danne go Ipmila nama ii ožžon dadjat. Seammá guoská sátnái “Fápmu”.Muhto Jesus orui jávohaga iige vástidan maidege. Bajimusbáhppa jearai vel: “Leatgo don Messias, buressivdniduvvon Ipmila Bárdni?” 62
Dan 7,13
Mark 13,26
14,62 ▶ Mun lean.Jesus vástidii: “Mun lean, ja dii šaddabehtet oaidnit Olbmobártni čohkkámin Fámu olgeš bealde ja boahtimin almmi balvvaiguin.”
6314,63 gaikkodii biktasiiddis morraša ja suorganeami mearka. Vrd. 1 Mos 37,29; 1 Sam 4,12. ▶ moraštanvierut.Dalle bajimusbáhppa gaikkodii biktasiiddis ja dajai: “Masa mii dál šat dárbbašit duođašteddjiid? 64
Diihan gulaidet, mo son bilkidii Ipmila. Mo din mielas orru?” Buohkat ledje dan oaivilis ahte son ánssášii jápmit.
65Muhtumat ripme čolgat su. Sii gokče su muođuid, čorbme su ja dadje: “Dál don sáhtát profehtastallat!” Maiddái fávttat spežžo su muhtui.
Peter biehttala Jesusa
66Peter lei vuollin šiljus. Muhtun bajimusbáhpa bálvánieida bođii dohko, 67ja go son oinnii Petera liekkadallamin, de son geahčai sutnje ja dajai: “Don maid ledjet dainna Jesusiin, nasaretlaččain.” 6814,68 Ja vuoncávaris biškkádii Sánit váilot muhtun giehtačállosiin.Muhto Peter biehttalii. “Mun in eisege ipmir maid don oaivvildat”, son dajai ja manai olggos olggut šilljui. Ja vuoncávaris biškkádii. 69Muhto nieida oinnii su fas ja dajai daidda geat ledje das: “Dát olmmái lea okta sis.” 70Peter biehttalii fas. Maŋŋelaš earátge geat ledje das, dadje Peterii: “Don leat vissásii okta sis, donhan maid leat galilealaš.” 71Muhto son garrudišgođii ja vuortnui: “Mun in dovdda dan olbmá gean birra dii hállabehtet.” 72
Seammás vuoncávaris biškkádii nuppádassii. De Peter muitái maid Jesus lei cealkán sutnje: “Ovdal go vuoncávaris bišku guovtte geardde, de don biehttalat mu golmma geardde.” Ja son čirrui.