Lihtodeapmi goddit Jesusa
261
Go Jesus lei geargan sárdnideames, de son celkkii máhttájeddjiidasas: 2
“Dii diehtibehtet ahte guovtti beaivvi geažes leat beassážat. Dalle Olbmobárdni addojuvvo russiinávlejuvvot.” 3
26,3 bajimusbáhppa lei Jerusalema báhpaid njunušolmmái ja jođihii Ráđi. ▶ bajimusbáhppa. ▶ Ráđđi, Alla ráđđi.Seammá áigge bajimusbáhpat ja álbmoga vuorrasat čoahkkanedje bajimusbáhppa Kaifasa gárdimii 4ráđđádallat, mo sáhtášedje juonalašvuođain dohppet Jesusa vai besset goddit su. 5“Muhto ii fal basiid áigge”, sii dadje, “amaset olbmot stuimmáskit.”
Jesus vuidojuvvo Betanias
6Go Jesus lei Betanias spihtálaš Simona viesus, 726,7 divrras vuoiddas nardusvuoiddas, ráhkaduvvon nardusšattu ruohttasis, mii šaddá Lullinuorta-Asias. Vrd. All 1,12; 4,13č; Mark 14,3; Joh 12,3. alabasterbohttalis unna bohtalaš ráhkaduvvon gipsalágán ávdnasis.de su lusa bođii nisson geas lei alabasterbohttalis divrras vuoiddas. Go Jesus lei boradeamen, de nisson leikii dan su oaivái. 8Muhto go máhttájeaddjit dan oidne, de sii atne dan bahán. Sii dadje: “Vuoi makkár skihtardeapmi! 9Vuoidasa livččii sáhttán vuovdit buori haddái ja ruđaid addit gefiide.”
10Jesus fuobmái dan ja celkkii sidjiide: “Manne dii vuorjabehtet su? Son lea dahkan munnje buori dagu. 11
Geafit leat álo din luhtte, muhto mun in leat álo din luhtte. 12
Go son vuoiddai mu, de son dagai dan mu hávdádeami várás. 13Duođaid, mun cealkkán didjiide: Oppa máilmmis, gos ihkinassii evangelium sárdniduvvo, doppe sii muitalit maid son dagai ja muitet su.”
Judas beahttá Jesusa
14
Dalle okta dan guoktenuppelohkásis, gean namma lei Judas Iskariot, manai bajimusbáhpaid lusa 15
Matt 27,3eč
26,15 golbmalogi silbaruđa lei seammá go 120 beaivebálkká.ja dajai: “Maid addibehtet munnje jos mun attán su din gihtii?” Sii adde sutnje golbmalogi silbaruđa. 16Dan rájes son ozai liibba addit Jesusa sin gihtii.
Beassášmállásat
17
5 Mos 16,6
26,17 Suvrutkeahtes láibbi basiid Dát ledje basit mat gulle eanandollui ja biste vahku. Daid álgu ledje beassážat. ▶ suvrutkeahtes láibbi basit.Suvrutkeahtes láibbi basiid vuosttaš beaivvi máhttájeaddjit bohte Jesusa lusa ja jerre: “Gosa don dáhtut min ráhkadit alccesat beassášmállásiid?” 18Jesus celkkii: “Mannet gávpogii.” Son neavvui gean lusa sii galge mannat, ja gohčui dadjat sutnje: “Oahpaheaddji cealká: ‘Mu áigi lea lahka. Du luhtte mun boran beassášmállásiid oktan máhttájeddjiidanguin.’” 19Máhttájeaddjit dahke nugo Jesus lei gohččon, ja sii ráhkadedje beassášmállásiid.
20Go eahket lei šaddan, de Jesus manai beavdái dainna guoktenuppelohkásiin. 21
Go sii ledje boradeamen, de son celkkii: “Duođaid, mun cealkkán didjiide: Okta dis beahttá mu.” 22Dalle sii šadde morrašii, ja nubbi nuppi maŋis jearragođii sus: “Hearrá, in suige goit mun?” 23
26,23 buonjostii Beassášmállásiin adnojuvvui lihtti mas buonjostedje persilja sáltečáhcái. Gč. Joh 13,26.Jesus vástidii sidjiide: “Mu beahttá olmmái gii buonjostii gieđa gárrái oktanaga muinna. 24
Matt 18,7
Olbmobárdni vuolgá eret nugo lea čállojuvvon su birra, muhto vuoi dan olbmo gii beahttá Olbmobártni! Dan olbmui livččii buoret go son ii livčče oppa riegádange.” 25Judas, gii behtii su, jearai: “Rabbi, in suige mun goit leat?” Jesus vástidii: “Don dadjet dan ieš.”
Jesus ásaha eahkedismállásiid
26
1 Kor 11,23eč
26,26 giittii dás: rohkadalai giittusrohkosa. Gč. 14,19.Go sii ledje boradeamen, de Jesus válddii láibbi, giittii, doadjalii, attii dan máhttájeddjiidasas ja celkkii: “Váldet ja borret, dát lea mu rumaš.” 27De son válddii geara, giittii Ipmila, attii sidjiide ja celkkii: “Juhket dás, dii buohkat. 28
Jes 53,12
Jer 31,31eč
Sak 9,11
Hebr 8,6+
26,28 lihtu varra Jesusa boahttevaš jápmima varra veardiduvvo oaffarealli varain, mii boares lihtus nannii soabahusa Ipmila ja olbmuid gaskkas. Gč. 2 Mos 24,8.Dát lea mu varra, lihtu varra mii golggahuvvo eatnagiid ovddas suttuid ándagassii addojupmin. 29Mun cealkkán didjiide: Mun in šat máistte viidnemuora šaddosa ovdal go dan beaivvi go jugan ođđa viinni dinguin Áhččán riikkas.”
Jesus einnosta Petera biehttaleami
3026,30 máidnunlávlaga Sál 113-118 mat lávlojuvvojedje guoktin oassin beassášmállásiin.Go sii ledje lávlon máidnunlávlaga, de sii vulge Oljovárrái. 31
Joh 16,32
Dalle Jesus celkkii sidjiide: “Otná ija dii buohkat vearránehpet mus, danne go lea čállojuvvon: Mun časkkán geahčči, ja sávzzat bieđganit. 32
Muhto maŋŋil go mun lean čuožžilan jábmiid luhtte, de mun manan din ovdal Galileai.” 33Peter dajai sutnje: “Vaikko buot earát vearránivčče dus, de mun in goassege vearrán.” 34
Joh 13,38
26,34 ovdal go vuoncávaris bišku Dábálaččat vuoncávaris bišku vuosttaš geardde diibmu golmma áigge iđđedis.Jesus vástidii: “Duođaid, mun cealkkán dutnje: Otná ija, ovdal go vuoncávaris bišku, don biehttalat mu golmma geardde.” 35
Peter dajai: “Vaikko mun galggašin velá jápmit duinna, de mun in eisege biehttal du.” Nu dadje maiddái buot eará máhttájeaddjit.
Jesus rohkadallá Getsemanes
36
26,36 Getsemane hebreagillii gat-šemen, “oliivabohčingárri”.De Jesus oktan máhttájeddjiidisguin bođii báikái mii gohčoduvvui Getsemanen, ja celkkii sidjiide: “Čohkánehket dása dan boddii go mun manan duohko rohkadallat.” 37
Mark 1,29
3,16č
5,37
9,2
13,3
14,33
26,37 Sebedeusa bártni guoktá apostalat Jakob ja Johannes. Vrd. 10,2; 17,1; 20,20.Son válddii mielddis Petera ja Sebedeusa bártni guoktá. Son šaddagođii dal morrašii ja ballui, 38
43,5
Joh 12,27
ja son celkkii sidjiide: “Mu siellu lea lossa morrašis gitta jápmima rádjái. Orrot dás ja gohcet munnje guoibmin!” 39
Hebr 5,7č
Son manai dobbelažžii, luoitádii eatnamii muđolassii ja rohkadalai: “Áhčážan, jos lea vejolaš, de divtte dán geara mannat mu meattá. Allos dattetge šaddo nugo mun dáhtun, muhto nugo don dáhtut.” 40Son máhcai máhttájeddjiid lusa ja gávnnai sin oađđimin, ja son celkkii Peterii: “Ehpet dii veadján gohcit muinna ovttage diimmu. 4126,41 geahččalussii giktalus, fillehus. >4,1. oažži greikkagillii sarks. ▶ biergu, oažži ja varra.Gohcet ja rohkadallet, amadet šaddat geahččalussii. Vuoigŋa gal lea geargat, muhto oažži lea headju.” 42
Joh 18,11
Son manai nuppádassii eret ja rohkadalai: “Áhčážan, jos dát gearra ii sáhte mannat mu meattá, ja mun ferten dan juhkat, de šaddos du dáhttu.”
43Go son máhcai, de son gávnnai sin fas oađđimin, dasgo sin čalmmit ledje lossadat nahkáriin. 44
Ohpit son guđii sin dasa, manai fas dobbelažžii ja rohkadalai goalmmát geardde seammá rohkadusa. 45De son bođii máhttájeddjiid lusa ja celkkii: “Aingo dii lehpet oađđimin ja vuoiŋŋasteamen? Boddu lea boahtán. Olbmobárdni addojuvvo suttolaččaid gihtii. 46
Lihkket, vulgot! Dat gii beahttá mu, lea juo lahka.”
Jesus váldojuvvo gitta
47Go son lei ain sárdnumin, de bođii Judas, okta dan guoktenuppelohkásis, ja su fárus stuorra joavku mas ledje miehkit ja soappit. Sii bohte bajimusbáhpaid ja álbmoga vuorrasiid luhtte. 48Beahtti lei šiehtadan singuin mearkka: “Dat gean mun cummistan, son dat lea. Dohppejehket su.” 49Son manai dallánaga Jesusa lusa, dajai: “Bures, rabbi!” ja cummistii su. 50Jesus celkkii sutnje: “Ustiban, dál don leat dahkan iežat oasi.” Dalle olbmát bohte lagabui, dohppejedje Jesusa ja válde su fáŋgan.
51Okta dain geat ledje Jesusiin, rohttii miehki, časkkii bajimusbáhpa bálvaleaddji ja čuohpai sus bealji. 52
Alm 13,10
Dalle Jesus celkkii sutnje: “Nahket miehkát dohppii. Gii miehki rohtte, dat miehkkái gahččá. 5326,53 legiona stuorra romalaš soahteveagaossodat, sullii 6000 olbmá.Gáttátgo ahte mun in sáhtáše bivdit iežan Áhči vuolggahit dállánaga munnje eambbo go guoktenuppelohkái legiona eŋgeliid? 54
Muhto mo dalle ollašuvašedje čállagat mat celket ahte ná ferte dáhpáhuvvat?” 55
Luk 19,47
21,37
Joh 18,20
Seammá bottus son celkkii olmmošjovkui: “Dii lehpet vuolgán mihkiiguin ja soppiiguin váldit mu gitta, dego livččen rievvár. Juohke beaivvi mun čohkkájin tempelis ja oahpahin, ehpetge dii dohppen mu. 56
Muhto buot dát lea dáhpáhuvvan vai profehtaid čállagat ollašuvvet.” Dalle buot máhttájeaddjit guđđe su ja báhtaredje.
Jesus Alla ráđi ovddas
57Sii geat ledje váldán Jesusa gitta, dolvo su bajimusbáhppa Kaifasa lusa dohko gosa čáloahppavaččat ja vuorrasat ledje čoagganan. 5826,58 bálvaleddjiid navdimis bajimusbáhpa bálvaleaddjit. Vrd. “tempelfávttat” Luk 22,4.52; Apd 4,1; 5,24.Peter oavnnjildii su gitta bajimusbáhpa gárdima šilju rádjái. Doppe son čohkánii bálvaleddjiid gaskii vai beassá oaidnit mo loahpas geavvá.
5926,59 ráđđi juvddálaččaid alimus duopmostuollu ja stivrenásahus romalaččaid ráđđejumi áigge. ▶ ráđđi, Alla ráđđi.Bajimusbáhpat ja oppa ráđđi oččodedje vearreduođaštusa Jesusa vuostá, vai besset dubmet su jápmimii, 60muhto eai gávdnan, vaikko eatnat vearreduođašteaddjit bohte ovdan. Maŋimustá bohte ovdan guokte olbmá 61
geat dajaiga: “Dát olmmoš lea dadjan: Mun sáhtán gaikut Ipmila tempela eatnamii ja hukset dan fas golmma beaivvis.” 62Dalle bajimusbáhppa čuožžilii ja jearai: “Iigo dus leat mihkkege dadjamušaid sudno sivahallamiidda?” 63
Matt 16,1622,41eč
Muhto Jesus orui jávohaga. Bajimusbáhppa dajai: “Ealli Ipmila bokte mun vuortnuhan du cealkit midjiide, leatgo don Messias, Ipmila bárdni.” 64
Dan 7,13č
Matt 24,30+
26,64 Fámu Fápmu lea Ipmila namma.Jesus vástidii: “Don dadjet dan ieš. Ja mun cealkkán didjiide: Dás maŋás dii beassabehtet oaidnit Olbmobártni čohkkámin Fámu olgeš bealde ja boahtimin almmi balvvaid alde.” 6526,65 gaikkodii biktasiiddis morraša ja suorganeami mearka. Vrd. 1 Mos 37,29; 1 Sam 4,12. ▶ moraštanvierut.Dalle bajimusbáhppa gaikkodii biktasiiddis ja dajai: “Son lea bilkidan Ipmila. Maid mii dárbbašit velá eambbo duođašteddjiid? Dii lehpet gullan bilkádusa. 66
Joh 19,7
26,66 sivalaš jápmit 3 Mos 24,16 mielde olmmoš gii bilkida Ipmila galgá geađgáduvvot jámas. Alla ráđđi gávnnahii Jesusa sivalažžan ja dubmii su jápmimii.Maid árvalehpet?” Sii vástidedje: “Son lea sivalaš jápmit.” 67
De sii čolge su muođuid njeaiga ja čorbme su. Muhtumat spežžo su muođuide 68ja dadje: “Profehtastala, Messias, daja gii du čorpmai!”
Peter biehttala Jesusa
69Peter čohkkái olgun šiljus. Su lusa bođii biigá ja dajai: “Don maid ledjet Jesusiin, dainna galilealaččain.” 70Muhto Peter biehttalii buohkaid gullut ja dajai: “Mun in ipmir maid don sártnut.” 71Go son manai poartalatnjii, de eará biigá oinnii su ja dajai daidda geat ledje das čuožžumin: “Dát olmmái lei maiddái nasaretlaš Jesusiin.” 72Peter fas biehttalii ja vuortnui: “Mun in dovdda dien olbmo.” 73Maŋŋelaš bohte sii geat ledje čuožžumin das, Petera lusa ja dadje: “Don leat vissásii okta sis, dan gullá du suopmanis.” 74
Dalle Peter riemai garrudit ja vuordnut: “Mun in dovdda dien olbmá.” Dan seammás vuoncávaris biškkádii. 75Dalle Peter muitái maid Jesus lei cealkán sutnje: “Ovdal go vuoncávaris biškkáda, de don biehttalat mu golmma geardde.” Son manai olggos ja čierui bahččagit.