Sáhka gonagas Ahasii
71
Dan áigge go Ahas, Jotama bárdni, Ussia áddjut, lei Juda gonagassan, de Arama gonagas Resin vulggii ovttas Israela gonagasain Pekahiin, Remalja bártniin, fallehit Jerusalema, muhto soai eaba nagodan váldit gávpoga. 27,2 Efraim dás oppa Davviriika.Go Davida vissui muitaluvvui ahte aramealaččat ledje luoitalan Efraimii, de doarggistii juohkehačča váibmu, sihke gonagasa ja álbmoga, dego vuovddi muorat doarggistit biekkas. 37,3 Šear Jašub symbolalaš namma mii sáhttá mearkkašit “bázahus jorgala”. Vrd. 8,3; 10,21. kanála dat kanála buvttii čázi Gihonádjagis Kedronleagis gávpogii Vuolleáldái. Gč. 22,9.Dalle Hearrá celkkii Jesajai: “Mana bártniinat Šear Jašubiin deaivvadit Ahasiin. Son lea Badjeáldása kanála geažes Dállengietti luottas. 4Daja sutnje: Ale leabohuva! Ale bala alege dorvvuhuva dán guovtti borggisteaddji ráddebihtá, Resina ja su aramealaččaid ja Remalja bártni dihte. Ale bala sin buolli vašis. 5Aramealaččat leat gal hutkan baháid du vuostá, nu maiddái Efraim ja dan oaivi Remalja bárdni. Sii leat dadjan: 6‘Vulgot Judai ja suorggahehkot eatnama! Mii vuolidit dan ja dahkat Tabeala bártni dan gonagassan.’
7
Muhto Hearrá Ipmil cealká ná:
Ii dat dáhpáhuva, ii dat šatta.
8Damaskus ráđđe Arama,
ja Resin ráđđe Damaskusa.
Velá guhttalogivihtta jagi,
ja Efraim lea duššaduvvon,
dat ii leat šat álbmot.
9
Samaria ráđđe Efraima,
ja Remalja bárdni ráđđe Samaria.
Jos dii ehpet oskko,
de ehpet ceavzze.”
Su namma lea Immanuel
10Hearrá sártnui vel Ahasii: 11“Bivdde mearkka Hearrás, Ipmilisttát. Bivdde dan vuollin jábmiidáimmus dahje badjin allagasas.” 12
Muhto Ahas vástidii: “In bivdde. Mun in áiggo geahččalit Hearrá.” 13Dalle Jesaja dajai: “Gula dál, Davida sohka! Iigo das leat galle ahte dii eahpidehpet olbmuid fámu? Eahpidehpetgo dii velá mu Ipmila fámuge? 14
Matt 1,23
Luk 1,31
7,14 Nieida ▶ Septuaginta, Boares testamentta greikkagiel jorgalus, atná sáni “buhtis nieida”, ja vearsa siterejuvvo dan hámis Matt 1,23. Immanuel Hebreagiela mielde “Ipmil (lea) minguin”. Vrd. 8,10; 9,6; Mi 5,2.Dan dihte Hearrá ieš addá didjiide mearkka: Nieida šaddá áhpeheapmin ja riegádahttá bártni ja bidjá sutnje namman Immanuel. 15
Lávcca ja honnega son borrá dassá go oahppá hilgut bahá ja válljet buori. 16
16,9
Muhto ovdal go bárdni lea oahppan hilgut bahá ja válljet buori, de báhcá ávdimin dat eanan man gonagasa guoktás don balat. 17
7,17 Efraim earránii Judas go riika juhkkojuvvui Salomo jápmima maŋŋil, 931 o.Kr. Vrd. 1 Gon 12.Hearrá vuolggaha du ja du álbmogii ja áhčát sohkii dakkár beivviid mat eai leat leamaš dan rájes go Efraim earránii Judas – son vuolggaha Assyria gonagasa.”
Soađi heavahus
187,18 njurge Hearrá dáhttu rávkat fámolaš riikkaid ja geavahit daid gaskaoapmin ráŋggáštit Juda. Gč. 5,26.Dan beaivvi Hearrá njurge
deike čurohiid Egypta eanuin
ja mieđašeniid Assyrias.
19Oppa moahti boahtá ja seaivu
gorssaide ja bákteskoaruide,
miehtá bastilislánjáid ja suovkkaid.
20
Dan beaivvi Hearrá ráhke
niibbiin maid lea láigohan
don bealde Eufrata
– Assyria gonagasain –
vuovttaid ja rumašguolggaid,
velá skávžžáidge niibi dis čuohppá.
21Dan beaivvi olmmoš ealiha gusa ja moadde sávzza. 22Dattetge son oažžu nu ollu mielkki ahte borrá lávcca. Lávcca ja honnega ožžot borrat buohkat geat leat báhcán eatnamii.
23Dan beaivvi dan eatnamis mas dál leat duhát viidnemuora, ja mii lea duhát silbašekela veara, šaddet dievva bastilislánját ja gáskálasat. 24Olbmot mannet dohko njuolaiguin ja dávggiin, danin go eatnamis šaddet dievva bastilislánját ja gáskálasat. 25
Daid várrevilttiid maid olbmot dál guhkket guhkiin, sii garvet bastilislánjáid ja gáskálasaid dihte. Dat šaddet gusaid guohtuneanamin ja sávzzaid duolmmahahkan.
Profehta mánát mearkan álbmogii
81
Hab 2,2
8,1 Maher šalal haš bas symbolalaš namma mii mearkkaša “fargga sálaš, dalán rievidus”. Gč. 7,3.Hearrá celkkii munnje: “Váldde stuorra távvala ja čále dasa sihkokeahtes čállagiin: ‘Maher šalal haš bas’.” 2
18,2
Mun válden alccesan luohtehahtti duođašteaddjin báhpa Uria ja Sakarja, Jeberekja bártni. 3De mun veallájin profehtaáhkáinan, ja son šattai áhpeheapmin ja riegádahtii bártni. Hearrá celkkii munnje: “Bija sutnje namman Maher šalal haš bas, 4
danne go ovdal go bárdni lea oahppan dadjat ‘áhčči’ ja ‘eadni’, de guddojuvvojit Damaskusa riggodagat ja Samaria soahtesálaš Assyria gonagasa ovdii.”
5Hearrá sártnui fas munnje. Son celkkii: 68,6 Siloa čáziid dás čáhcekanála. >7,3. Maŋŋil dat adnojuvvo Siloaláddo birra. >2 Gon 20,20.“Go dát álbmot hilgu Siloa čáziid mat golget loaittul, ja danin nuondá Resina ja Remalja bártni ovddas, 7de mun, Hearrá, divttán Eufrata šávihit sin badjelii veagalaš čáziidisguin – Assyria gonagasa ja su fámu. Dat badjána badjel buot oliidis ja gokčá buot gáttiidis, 88,8 Immanuel >7,14.dat šáviha Judage badjelii ja dulvá, ollá čeabeha rádjái. Lebbejuvvon soajáidisguin dat gokčá du eatnama ravddas ravdii, Immanuel.”
9
8,9 Álbmogat Israela vašálaččat.Álbmogat, bajidehket soahtečuorvasa –
almmatge cuvkejuvvobehtet.
Guldalehket, buot gáiddus eatnamat!
Ráhkkanehket soahtái –
fargga dohppehallabehtet ballui!
Ráhkkanehket soahtái –
fargga dohppehallabehtet ballui!
10
Jes 19,3
Jer 19,7
Hutket áigumušaid –
dat dahkkojuvvojit duššin!
Addet gohččumiid –
dain ii leat ávki.
Dasgo Ipmil lea minguin.
11Dán Hearrá sártnui munnje go son dohppii mu ja várrii mu vádjoleames dán álbmoga geainnu: 12
Hearrá celkkii: Allet gohčot bahájuonalaš lihtodeapmin buot maid dát álbmot gohčoda bahájuonalaš lihtodeapmin. Allet suorgan, allet bala das mas dat ballá. 13
Matt 10,28
1 Pet 3,14
Atnet Hearrá, Almmiveagaid Ipmila, bassin. Sus dii galgabehtet ballat, su ovddas doarggistit. 14
Rom 9,33
1 Pet 2,8
Son šaddá easttan ja čuolbman, jorralangeađgin ja vearránusa báktin Israela goappašagaide viesuide, giellan ja gillarin Jerusalema ássiide. 15
Olusat sis guossalit, gahččet ja cuvkejuvvojit, roahkkasit ja giddanit.
168,16 čanan dahje gurpen. Čállosat, mat ráddjojuvvojedje gearrun, sáhtte čadnojuvvot báttiin gearu birra, dahje gissojuvvot liinni sisa. oahpahusa, sátnán profehta iežas sárdnideapmi ja rávvagat. Gč. v. 20.Mun čanan oahpahusa gearrun, seilen sátnán máhttájeddjiidasan. 17
27,14
33,20
62,6
Jes 45,15
Mun vuorddán Hearrá gii čiehká muođuidis Jakoba álbmogis, ja dorvvastan sutnje. 18
8,3
Joel 3,22
Hebr 2,13
8,18 mearkan ja ávaštussan Vrd. 7,3; 8,3.Mun ja mánát geaid Hearrá lea addán munnje, mii leat dás, mearkan ja ávaštussan Israelii, Hearrá, Almmiveagaid Ipmila, mearkan, su gii ássá Sionváris.
19Go didjiide daddjojuvvo: “Jerret neavvaga jábmiid vuoiŋŋain ja einnostusvuoiŋŋain, dain mat samaidit ja muljardit! dihtoštehket einnosteddjiin mat samaidit ja muljardit, de celket: – Almma álbmot oažžu jearrat iežas ipmiliin, átnut jábmiin ealli olbmuid beales 20
sáni ja oahpahusa?” – Nu hupmet dat geain ii leat iđitguovssu.
21
Am 8,11eč
Áŧestusas ja nealggis sii vádjolit eatnamis, ja nealggisteaset sii vašáskit ja garuhit gonagasaset ja ipmiliiddiset. Jos sii jorgalit allagasa guvlui 22
dahje gehččet eatnamii, de lea áŧestus ja seavdnjadas, áŧestusa idja, bihkkaseavdnjadas almmá čuovgga haga.
91
9,1 Sebulon, Naftali guokte Israela davvičeardda; dat ledje vuosttažat maid assyrialaččat fallehedje. Gč. 2 Gon 15,29. Meara geainnu Damaskusa geaidnu mii manai Gennesaretjávrri guora ja Jisreela duolbadasa badjel gitta Gaskameara rádjái; dás unnit eananguovlu rittus, Karmelvári lulábealde.Muhto seavdnjatvuohta gáidá doppe gos dál lea áŧestus.
Ovdalaš áiggiid Hearrá válddii gudni Sebulona eatnamis ja Naftali eatnamis. Muhto oktii son máhcaha gudnái Meara geainnu, Jordana don beale eatnama ja vierrásiid Galilea.
Ráfioaivámuš
2
Luk 1,79
Álbmot mii vádjola seavdnjadasas,
oaidná stuorra čuovgasa.
Daidda geat ásset jápminsuoivana eatnamis,
suonjarda čuovga.
3
119,162
Don divttát ávu badjánit,
don dagat ilu stuorisin.
Sii illudit du muođuid ovddas
nugo illuduvvo lájuid áigge,
nugo ávvuduvvo sállaša juogadeames.
4
14,525
9,4 go Midjan cuvkejuvvui go Gideon vuittii midjanlaččaid. Vrd. Duop 7,23eč.Geassá mii dettii sin hárduid,
gevrejeaddji soappi don leat doadján
dego dan beaivvi go Midjan cuvkejuvvui.
5
Juohke soahtegáma mii adnojuvvui soađis,
juohke oalgebivttas mii durddui varrii,
boldojuvvo,
dat šaddet dola loaktámuššan.
6
Duop 13,18
Mi 5,4
Sak 9,10
Luk 1,31
2,711
Joh 3,16
Rom 8,32
Ef 2,14eč
9,6 mánná gonagas Davida nális (Messias).Dasgo mánná lea riegádan midjiide,
bárdni lea addojuvvon midjiide.
Váldi lea biddjojuvvon su olggiid ala,
ja su namma lea
Ovddolaš Ráđđeaddi, Veagalaš Ipmil,
Agálaš Áhčči, Ráfioaivámuš.
7
Sál 8,7
72,5eč
Dan 7,14
Luk 1,32
1 Kor 15,27
Váldi šaddá stuorisin
ja ráfi loahppameahttumin
Davida truvnnus ja su riikkas.
Dat nannejuvvo ja bisuhuvvo
rivttiin ja vanhurskkisvuođain
dál ja agálaččat.
Hearrá, Almmiveagaid Ipmil,
dahká dán áŋgirvuođastis.
Gáhtameahttun Israel
8
9,8 Jakob >4 Mos 23,7.Hearrá vuolggahii sáni Jakoba vuostá,
su sátni deaivvai Israelii.
9Oppa álbmot šattai dovdat dan,
Efraim ja Samaria ássit.
Muhto čeavlájit ja goargadit sii dadje:
10“Diilamuvrrat leat gahččan,
muhto mii hukset
čullojuvvon geđggiiguin.
Meahccefiikonmuorahirssat
leat doddjon,
muhto mii bidjat sederiid
daid sadjái.”
11
Jes 5,25
10,4
Hearrá divttii Israela vuostálastiid
ávvudit
ja hástalii sin vašálaččaid sin vuostá,
12aramealaččaid nuortan
ja filistalaččaid oarjin,
vuovdát sii borre Israela.
Dattetge su moarri ii sožžon,
su giehta lea ain bajiduvvon.
13
Hos 7,10eč
Am 4,6eč
Muhto álbmot ii jorgalan
su beallái gii cápmii dan,
sii eai ohcan Hearrá,
Almmiveagaid Ipmila.
14
Jes 10,33
19,15
Nu Hearrá čuohpai Israelis
oaivvi ja seaibbi,
gierraga ja skáhčira ovttahat beaivvi.
15Vuorrasat ja árvvus adnojuvvon olbmát
leat oaivi,
profehtat geat oahpahit giellásiid,
leat seaibi.
16
Luk 6,39
Dán álbmoga oahpisteaddjit
čádjidahtte sin,
dat geat oahpistuvvojedje,
láhppojedje.
17Danne Hearrá ii seastán
sin nuorra olbmáid,
ii árpmihan sin oarbásiid iige leaskkaid.
Sii buohkat ledje
ipmilmeahttumat ja vearredahkkit,
buot sin sárdnumuš lei jallavuohta.
Dattetge su moarri ii sožžon,
su giehta lea ain bajiduvvon.
18Bahávuohta bulii dego dolla
ja bolddii bastilislánjáid ja gáskálasaid.
Dat buolláhii rođu,
ja suovva badjánii allagassii.
19Hearrá, Almmiveagaid Ipmila,
moarri bolddii eatnama,
ja álbmot šattai dola loaktámuššan,
nubbi ii seastán nuppi.
20Sii gáskkašedje olgeš beallái
ja ledje ain nealggis,
sii snelko gurut beallái eaige gallánan.
Buohkat borre lagamuččaideaset:
21Manasse borrá Efraima
ja Efraim Manasse,
ja soai searválaga Juda.
Dattetge su moarri ii sožžon,
su giehta lea ain bajiduvvon.