Viidnegárdelávlla
51
Jer 2,21
Matt 21,33eč
5,1 ráhkis ustiban Veardádus álgá ráhkisvuođa lávllan, mas viidnegárdi govvida ráhkkása, gč. All 1,6.Mun dáhtun lávlut ráhkis ustiban lávlaga,
mu ustiba ja su viidnegárddi lávlaga.
Mu ustibis lei viidnegárdi
šattolaš dievás.
2Son guohkai dan,
rájai das geđggiid
ja gilvvii dasa buriid viidnemuoraid.
Son huksii dasa fáktentoartna
ja čuolai báktái bohčingári.
Son doaivvui oažžut njálgga viidnemurjjiid,
muhto viidnegárdi šaddadii
sutnje rihča viidnemurjjiid.
3Ja dál, Jerusalema ássit ja
Juda olbmát, dubmejehket
mu ja mu viidnegárddi gaskka!
4Maid mun livččen sáhttán
vel dahkat viidnegárdásan
maid in juo lean dahkan?
Mun doivon oažžut njálgga viidnemurjjiid,
manne dat de šaddadiige rihččagiid?
5
Dál mun muitalan didjiide
maid áiggun dahkat viidnegárdásan.
Mun gaikkun dan birra áiddi
nu ahte dat guorbá,
mun njeaiddán dan muvrra
nu ahte dat duolbmašuvvá.
6
Am 4,7
Mun guođán dan goarránit.
Dat ii šat čuhppojuvvo, ii guhkkojuvvo,
dat šaddada bastilislánjáid ja gáskálasaid.
Mun gielddán balvvaid arvimis dasa.
7
Jes 3,14č
Jak 5,4
Hearrá, Almmiveagaid Ipmila,
viidnegárdi lea Israel,
Juda čearda su ráhkis šaddogárdi.
Son doaivvui vuoigatvuođa,
muhto bođii veahkaváldi,
son sávai vuoigatlašvuođa,
muhto šattai vuoigatmeahttunvuohta.
Vuoi din!
8
Vuoi din geat laktibehtet viesu vissui
ja bealddu beldui,
dassážii go ii báze šat sadji,
ja dii okto eaiggáduššabehtet eatnama!
9
Hearrá, Almmiveagaid Ipmil,
lea almmustahttán munnje dán:
Duođaid, eatnat viesut báhcet ávdimin,
stuorra ja čáppa viesut
almmá ássiid haga.
105,10 ovtta fárpala okta bat, mii lea 36,4 lihttera. ovtta mihtu gortniid okta mihttu lea efa, 36,4 lihttera; logi mihtu lea homer, 364 lihttera.Logi plovenviidodaga gárdi
addá dušše ovtta fárpala viinni,
logi mihtu gilvagat
dušše ovtta mihtu gortniid.
11Vuoi daid geat lihkket iđđesárrat
ohcat garra juhkamuša,
daid geat bánžžagit viinnis
gitta maŋŋiteahkedii!
12
Am 6,5č
Sin illun leat lyrat ja hárppat,
rumbbut ja njurgganasat,
ja viidni golgá sin jugalmasain.
Muhto Hearrá dujiid sii eai oainne,
su gieđaid daguid sii eai áicca.
13Dan dihte mu álbmot
dolvojuvvo eatnamisttis
ovdal go sii oppa árviditge.
Dan stuorrát jápmet nealgái,
dan šlámaideaddji joavku goiká jámas.
14
Hab 2,5
Danin jábmiidáibmu lea galjidan njielus
ja rahpan njálmmis caggasii.
Dohko njidjet gávpoga stuorrát,
dohko šlámaideaddji joavku
oktan ávvudemiinis.
15
Olmmoš šaddá vuollánit,
olmmái ferte čippostit,
ja čeavlás čalmmit gehččet eatnamii.
16
Muhto Hearrá, Almmiveagaid Ipmil,
lea stuoris go son dubme,
Bassi Ipmila bassivuohta
lea oaidnimis su vuoigatlaš duomuin.
17
Doppe lábbát ohcet guohtuma
dego láidomis,
gihcit guhtot rikkis olbmuid
viessobázahasain.
18Vuoi daid geat gesset suttu
gielisvuođa báttiin,
sivalašvuođa dego fievrrut vovnnaid,
19
Mal 2,17
daid geat dadjet:
“Vare son doamašii,
vare son dagašii fargga daguidis,
vai mii beassat oaidnit dan.
Vare ollašuvašii
dat maid Israela Bassi lea mearridan,
vai oažžut vásihit dan.”
20
Am 5,7
6,12
Vuoi daid geat gohččot bahá buorrin
ja buori bahán,
geat dahket seavdnjadasa čuovgan
ja čuovgga seavdnjadassan,
rihččaga njálggisin ja njálgá rihčan!
21
Rom 12,16
Vuoi daid geat atnet iežaset viissisin
ja leat iežaset mielas hui jierpmálaččat!
22Vuoi daid geat leat sáŋgárat
viidneruhku guoras,
gievrrat seaguhit garra juhkamuša!
23
Esek 13,19
Sii áššehuhttet sivalačča
go ožžot duolgguid.
Dain geat leat sivaheamit,
sii biehtadit vuoigatvuođa.
24
Dan dihte: Nugo dolla loaktá oalggaid
ja suoinnit jávket dollii,
nu misket sin ruohttasat
ja sin lieđit bosastuvvojit gavjan.
Sii leat hilgon Hearrá,
Almmiveagaid Ipmila, lága,
sii leat badjelgeahččan Israela Basi sáni.
25
10,4
Hab 3,6
Dan dihte Hearrá moaráhuvvá
iežas álbmogii,
son bajida gieđa ja časká.
Dalle várit doarggistit,
ja gáhtain njaŋgájit rupmašat dego durdi.
Dattetge su moarri ii leat sožžon,
su giehta lea ain bajiduvvon.
Vašálaš boahtá gáidosis
26
11,12
18,3
Jer 5,15
5,26 gáiddus álbmogii assyrialaččat, geaid Hearrá dáhttu geavahit ráŋggáštit iežas jeagohis álbmoga. Vrd. 10,5č.Hearrá lokte soahteleavgga
gáiddus álbmogii,
rávká dan soahteolbmáid eatnama ravddain.
Johtilit dat bohtet,
27ii oktage váibba, ii oktage guossal,
ii oktage adjágastte, ii oktage oađestuva.
Ii ovttage boagán loačča,
ii ovttage gámagarca boatkan.
28Sin njuolat leat basttálmahttojuvvon,
buot dávggit leat gealdagasas.
Heasttagaccat leat garrasat dego didnu,
vovnnaid juvllat dego jorribiegga.
29Sin čeargun lea dego ledjona čeargun,
sin jietna dego nuorra ledjona jietna.
Hara sii dohppejit sállašii
ja gesset dan eret,
iige oktage sáhte dan gádjut.
30
17,12eč
Dan beaivvi dat gáiddus álbmot
boahtá dán eatnamii mára,
dat máraida dego mearra.
Gosa olmmoš ain geahčasta,
de lea dušše seavdnjadas ja áŧestus.
Seavdnjadas lea jávkadan čuovgasa.
Ipmil rávká Jesaja profehtan
61
40,34
Alm 4,2
Gonagas Ussia jápminjagi mun oidnen Hearrá: Son čohkkái alla ja aliduvvon truvnnus, ja su oalgebiktasa healmmit devde tempela. 2
1 Gon 19,13
Jes 14,29
6,2 serafat almmálaš sivdnádusat mat bálvalit Ipmila. Hebreagillii saraf mearkkaša “buollit”. Vrd. 14,29; 30,6 gos sátni adnojuvvo čujuhit girdi guvddiide ja gearbmašiidda. Vrd. 4 Mos 21,6eč.Su bajábealde čužžo serafat, guhtta soaji guđesge. Guvttiin sii gokče ámadaju, guvttiin sii gokče julggiid, ja guvttiin sii girde. 3
Hab 3,3
Alm 4,8
Sii čurvo guhtet guimmiidasaset:
“Bassi, bassi, bassi lea Hearrá Sebaot,
Oppa eatnama dievva lea su hearvásvuohta.”
41 Gon 8,10č
Esek 10,4
Alm 15,8
6,4 uvssa lasáid >1 Gon 6,33č.Čuorvvas bijai uvssa lasáid doarggistit, ja tempela devddii suovva. 5
33,20
Duop 6,22č
13,22
Mun celken:
“Vuoi mu, mun duššan!
Mus leat buhtismeahttun baksamat,
ja mun ásan álbmoga gaskkas
mas leat buhtismeahttun baksamat,
ja dál mu čalmmit leat oaidnán Gonagasa,
Hearrá, Almmiveagaid Ipmila.”
6Dalle okta serafain girddii mu lusa, ja su gieđas lei buolli čađđa maid son lei váldán áltáris basttaiguin. 7Dan 10,16eč
Sak 3,4
Dainna son guoskkahii mu njálmmi ja celkkii: “Go dát guoská du baksamiidda, de du suddovealgi váldojuvvo eret, ja du suddu soabahuvvo.” 8Ja mun gullen Hearrá jiena. Son celkkii: “Gean mun vuolggahan, gii vuolgá min áirrasin?” Mun vástidin: “Dás mun lean, vuolggat mu!” 9
Matt 13,14
Mark 4,12
Luk 8,10
Joh 12,40
Apd 28,26
Rom 11,8
Son celkkii:
“Mana ja cealkke dán álbmogii:
‘Dii gullabehtet, muhto ehpet ipmir,
dii oaidnibehtet, muhto ehpet ádde.’
10
Jes 63,17
Jer 5,21
6,10
Buoššut dán álbmoga váimmu,
dahpa sin beljiid, govčča sin čalmmiid,
amaset oaidnit maidege ja gullat maidege,
amaset ipmirdit maidege ja jorgalit
ja šaddat buoriduvvot.”
11Mun jerren: “Man guhkes áigái, Hearrá?” Son vástidii:
“Dassážii go gávpogat šaddet čievračopman
iige oktage ása dain,
dassážii go viesut leat ávdimin,
ja bealdoeatnamat šaddet meahccin.”
12
Hearrá doalvu olbmuid guhkás,
ja eanan báhcá ávdimin.
136,13 ▶ Masorehtalaš teaksta ii leat čielggas.Jos logádas báhcá,
de datge duššaduvvo,
dego dalle go olmmoš gággá bajás
terebintta dahje áikka jalgŋá.
– Dat jalŋŋis lea bassi sohka.
Sáhka gonagas Ahasii
71
Dan áigge go Ahas, Jotama bárdni, Ussia áddjut, lei Juda gonagassan, de Arama gonagas Resin vulggii ovttas Israela gonagasain Pekahiin, Remalja bártniin, fallehit Jerusalema, muhto soai eaba nagodan váldit gávpoga. 27,2 Efraim dás oppa Davviriika.Go Davida vissui muitaluvvui ahte aramealaččat ledje luoitalan Efraimii, de doarggistii juohkehačča váibmu, sihke gonagasa ja álbmoga, dego vuovddi muorat doarggistit biekkas. 37,3 Šear Jašub symbolalaš namma mii sáhttá mearkkašit “bázahus jorgala”. Vrd. 8,3; 10,21. kanála dat kanála buvttii čázi Gihonádjagis Kedronleagis gávpogii Vuolleáldái. Gč. 22,9.Dalle Hearrá celkkii Jesajai: “Mana bártniinat Šear Jašubiin deaivvadit Ahasiin. Son lea Badjeáldása kanála geažes Dállengietti luottas. 4Daja sutnje: Ale leabohuva! Ale bala alege dorvvuhuva dán guovtti borggisteaddji ráddebihtá, Resina ja su aramealaččaid ja Remalja bártni dihte. Ale bala sin buolli vašis. 5Aramealaččat leat gal hutkan baháid du vuostá, nu maiddái Efraim ja dan oaivi Remalja bárdni. Sii leat dadjan: 6‘Vulgot Judai ja suorggahehkot eatnama! Mii vuolidit dan ja dahkat Tabeala bártni dan gonagassan.’
7
Muhto Hearrá Ipmil cealká ná:
Ii dat dáhpáhuva, ii dat šatta.
8Damaskus ráđđe Arama,
ja Resin ráđđe Damaskusa.
Velá guhttalogivihtta jagi,
ja Efraim lea duššaduvvon,
dat ii leat šat álbmot.
9
Samaria ráđđe Efraima,
ja Remalja bárdni ráđđe Samaria.
Jos dii ehpet oskko,
de ehpet ceavzze.”
Su namma lea Immanuel
10Hearrá sártnui vel Ahasii: 11“Bivdde mearkka Hearrás, Ipmilisttát. Bivdde dan vuollin jábmiidáimmus dahje badjin allagasas.” 12
Muhto Ahas vástidii: “In bivdde. Mun in áiggo geahččalit Hearrá.” 13Dalle Jesaja dajai: “Gula dál, Davida sohka! Iigo das leat galle ahte dii eahpidehpet olbmuid fámu? Eahpidehpetgo dii velá mu Ipmila fámuge? 14
Matt 1,23
Luk 1,31
7,14 Nieida ▶ Septuaginta, Boares testamentta greikkagiel jorgalus, atná sáni “buhtis nieida”, ja vearsa siterejuvvo dan hámis Matt 1,23. Immanuel Hebreagiela mielde “Ipmil (lea) minguin”. Vrd. 8,10; 9,6; Mi 5,2.Dan dihte Hearrá ieš addá didjiide mearkka: Nieida šaddá áhpeheapmin ja riegádahttá bártni ja bidjá sutnje namman Immanuel. 15
Lávcca ja honnega son borrá dassá go oahppá hilgut bahá ja válljet buori. 16
16,9
Muhto ovdal go bárdni lea oahppan hilgut bahá ja válljet buori, de báhcá ávdimin dat eanan man gonagasa guoktás don balat. 17
7,17 Efraim earránii Judas go riika juhkkojuvvui Salomo jápmima maŋŋil, 931 o.Kr. Vrd. 1 Gon 12.Hearrá vuolggaha du ja du álbmogii ja áhčát sohkii dakkár beivviid mat eai leat leamaš dan rájes go Efraim earránii Judas – son vuolggaha Assyria gonagasa.”
Soađi heavahus
187,18 njurge Hearrá dáhttu rávkat fámolaš riikkaid ja geavahit daid gaskaoapmin ráŋggáštit Juda. Gč. 5,26.Dan beaivvi Hearrá njurge
deike čurohiid Egypta eanuin
ja mieđašeniid Assyrias.
19Oppa moahti boahtá ja seaivu
gorssaide ja bákteskoaruide,
miehtá bastilislánjáid ja suovkkaid.
20
Dan beaivvi Hearrá ráhke
niibbiin maid lea láigohan
don bealde Eufrata
– Assyria gonagasain –
vuovttaid ja rumašguolggaid,
velá skávžžáidge niibi dis čuohppá.
21Dan beaivvi olmmoš ealiha gusa ja moadde sávzza. 22Dattetge son oažžu nu ollu mielkki ahte borrá lávcca. Lávcca ja honnega ožžot borrat buohkat geat leat báhcán eatnamii.
23Dan beaivvi dan eatnamis mas dál leat duhát viidnemuora, ja mii lea duhát silbašekela veara, šaddet dievva bastilislánját ja gáskálasat. 24Olbmot mannet dohko njuolaiguin ja dávggiin, danin go eatnamis šaddet dievva bastilislánját ja gáskálasat. 25
Daid várrevilttiid maid olbmot dál guhkket guhkiin, sii garvet bastilislánjáid ja gáskálasaid dihte. Dat šaddet gusaid guohtuneanamin ja sávzzaid duolmmahahkan.