Samaria duopmu
281
Am 6,6–10
28,1 Efraim >7,2 goargadis kruvnnu oaivegávpot Samaria, mii lei šattolaš guovllu alážis.Vuoi Efraima juhkkiid
goargadis kruvnnu,
vuoi čáppa čiŋa goldnan liđiid
mat hervejit viinnahuvvan
olbmáid oaivečohka!
2
28,2 muhtin … fámolaš Assyria gonagas.Geahča, Hearrás lea muhtin
gii lea gievra ja fámolaš
dego čuorpmasoakti
dahje heavaheaddji riđđu,
nugo ráššoarvi ja dulvi.
Gieđainis son časká eatnama,
3julggiidisguin son duolbmá
Efraima juhkkiid goargadis kruvnnu.
4Čáppa čiŋa goldnan liđiide,
mat leat šattolaš leagi
oaivečohka kruvdnu,
geavvá dego giđđageasi fiikonii:
Dalán go soamis oaidná dan,
de son váldá dan ja njielasta.
5
11,16
18,7
Dan beaivvi Hearrá, Almmiveagaid Ipmil, šaddá iežas álbmoga bázahasa hearvás kruvdnun ja gudnegierdun. 6
Son addá vuoigatvuođa vuoiŋŋa daidda geat dubmejit ja givrodaga daidda geat ádjet vašálaččaid olggos poarttas.
Duopmosátni báhpaide ja profehtaide
7
Muhto maiddái dáppe
olbmot suibbodit viinni dihte,
ruosadit garra juhkamuša geažil.
Báhpat ja profehtat leat juhkaluvvan,
áibbas gárihuvvan viinnis.
Sii suibot garra juhkamuša dihte,
ruosadit go oidnet oainnáhusaid,
gusset go leat cealkimin duomu.
8Buot bevddiid dievva lea vuovssanas,
ii leat ii buhtes dielkuge.
9“Gean profehta áigu máhttáhit?
Geasa son áigu oahpahit iežas sága?
Botkehuvvon mánáidego,
daidda geat leat
aiddo váldojuvvon čiččis?
10Báhkkon báhkkoma ala,
gáibádus gáibádusa ala,
veahá dás ja veahá duos!”
11
1 Kor 14,21
28,11 amas gillii assyriagiella, vašálaččaid giella.Duođaid, áddemeahttun suopmaniin
ja amas gillii Hearrá sárdnu dán álbmogii,
12
Matt 11,28č
23,37
son gii celkkii sidjiide:
“Dá lea vuoiŋŋastanbáiki,
diktet váiban olbmo vuoiŋŋastit!
Dás lea áhpásmahttojupmi.”
Muhto sii eai dáhtton gullat.
13
Sidjiide Hearrá sátni šaddá
báhkkomin báhkkoma ala,
gáibádussan gáibádusa ala,
veahá dás ja veahá duos.
Váccedettiin sii guossalit,
gahččet gávvut ja bávččagit bahuid,
roahkkasit gillii ja giddanit.
14Gullet dan dihte Hearrá sáni,
dii bilkideaddjit,
dán álbmoga ráđđejeaddjit
geat ássabehtet Jerusalemis!
1528,15 dahkan lihtu jápmimiin Assyrialaččaid falleheami dihte sii ledje dahkan lihtu Egyptain, man jábmiidáimmu ipmil Osiris lei hui deaŧalaš maiddái dalle go dahke lihtu. dulvi Assyria veahka. Vrd. 8,7č.Dii dadjabehtet:
“Mii leat dahkan lihtu jápmimiin,
šiehtadan soahpamuša jábmiidáimmuin.
Go dulvi boahtá šáva,
de dat ii ole min rádjái.
Mii leat dahkan behttosa iežamet suodjin
ja čiehkádan giellása duohkái.”
16
Matt 21,42
Rom 9,33
1 Pet 2,6
Dan dihte Hearrá Ipmil cealká ná:
Geahča, mun bijan Sionii čiehkageađggi,
geahččaluvvon geađggi,
divrras, nana čiehkageađggi.
Dat gii osku, ii muosehuva.
17Mun dagan rievtti mihttobáddin
ja vanhurskkisvuođa loaddaárpun.
Čuorbmasat njámastit
giellása suoji,
čáhcedulvi doalvu mielddis
čiehkádanbáikki.
18Dalle din lihttu jápmimiin
fámohuhttojuvvo,
din šiehtadus jábmiidáimmuin
gomihuvvo.
Go dulvi boahtá,
de dat njeaidá din.
19Juohke háve go dat boahtá,
de dat rohtte din mielddis.
Dat boahtá juohke iđida,
velá beaivet ja ihkkunai.
Dat gii ipmirda sága,
šaddá doarggistit balus.
20Seaŋga lea beare oanehaš
das fanahallat,
ja govččas ilá seaggi
giessat dan sisa iežas.
21
2 Sam 5,2025
1 Muit 14,1116
Hearrá čuožžila dego Perasimváris,
son moaráhuvvá nugo Gibeonleagis.
Son dahká dagus, amas dagus,
son ollašuhttá barggus, imašlaš barggus.
22
Heitet bilkideames,
vai din láhkkit eai čavgejuvvo.
Mun lean gullan ahte Hearrá Ipmil,
Almmiveagaid Ipmil,
lea mearridan duššadit oppa eatnama.
Ipmila viisodat lea stuoris
23Jorgalehket beljiid
ja guldalehket go mun sártnun,
váldet vuhtii ja gullet mu sániid!
24Gárvvistagoson eananjorgu
bealddu álohii gilvima várás,
rahpágo ja hárve dan álelassii?
2528,25 spealttaid gordnešládja. Vrd. 2 Mos 9,32; Esek 4,9.Iigo son gilvve go lea jalgen bealddu?
Son gilvá čáhppeskumminiid
ja biđge máisttakumminiid,
son gilvá nisuid, hirsegortniid,
bivggiid ja spealttaid.
26Hearrá oahpaha sutnje
rivttes vuogi,
su Ipmil máhttáha sutnje mo bargat.
27Ii oktage ráidne
čáhppeskumminiid reagain
iige fierat jorreráhttá
máisttakumminiid badjel.
Čáhppeskumminiid galgá časkit soppiin
ja máisttakumminiidgis asttáhagain.
28Cuvkejuvvojitgo láibegortnit?
Dat eai ráidnejuvvo heaittekeahttá,
jorreráhtis ii fierahuvvo daid badjel,
lebbejuvvon gortnit eai cuvkejuvvo.
29Maiddái dat boahtá
Hearrás, Almmiveagaid Ipmilis.
Su ráđit leat ovddolaččat,
su viisodat stuoris.
Vuoi du, Ariel!
291
29,1 Ariel Jerusalema dahje dan gávpotoasi poehtalaš namma. Mearkkašupmi ii leat čielggas, várra “oaffarárran”, vrd. v. 2 ja Esek 43,15č. Sáni mearkkašupmi sáhttá maid leat “Ipmila ledjon”, vrd. 4 Mos 23,24; 1 Gon 10,20; 1 Muit 11,22; Sál 22,14.17.Vuoi Ariel, Ariel,
vuoi du, gávpot
man lusa David luoitalii!
Lasihehket jahkái vel jagi,
diktet basiid čuovvut nuppiideaset!
2Mun áŧestan Ariela,
ja doppe šaddá moraš ja váidaleapmi.
Ariel šaddá mu áltárin.
3
Dego David mun luoitalan
birastahttit du,
bijan toartnaid du birra
ja ceggen seinniid du vuostá,
4ja don gahčat eatnamii.
Doppe don sártnut,
ja du jietna gullo vuollegažžan muolddas
dego jámeža jietna,
nugo savkkas mii badjána čievrra vuolde.
5Du gážžáris gázzi šaddá dalle gavjan,
veahkaválddálaččaid joavku
girdi sáđđun.
Fáhkkestaga, čalbmeravkalanbottus
dat dáhpáhuvvá:
6
Hearrá, Almmiveagaid Ipmil ieš,
ozahallá gávpoga
julain ja ráđain ja garra beaškasiin,
garra riđuin ja duššadeaddji dolain.
7Dego niehku, nugo ija deattán
leat dalle buot álbmogat
mat vulge soahtat Arieliin,
buohkat geat fallehedje gávpoga
ja dan muvrraid ja áŧestedje dan.
8Nugo nealgeolmmoš
niegada leat borramin,
muhto morihettiin lea ain nealggis,
nugo goikan olmmoš niegada
leat juhkamin,
muhto morihettiin lea ain
vuoimmehuvvan ja goikan,
nu geavvá álbmogiid eatnatvuhtii
mii lei fallehan Sionvári.
9Jávohuvvet ja imaštallet,
rávjot čalmmeheapmin!
Gárihuvvet – earás go viinnis,
ruosadehket – earás go garra juhkamušain!
10
Hearrá lea vuhtton
din losses nahkáriidda.
Son lea dahppan din čalmmiid,
din profehtaid,
ja gokčan din oivviid,
din oidniid.
11Didjiide buot oainnáhusat leat šaddan seilejuvvon girjegearu sániid láhkásažžan. Jos dii addibehtet dan muhtumii gii máhttá lohkat ja gohččubehtet su lohkat, de son vástida: “In mun sáhte, dat lea seilejuvvon.” 12Ja dat addojuvvo muhtumii gii ii máhte lohkat ja sutnje daddjojuvvo: “Loga dán!” de son vástida: “Inhan mun máhte lohkat.”13
Matt 15,8č
Mark 7,6eč
Hearrá celkkii: Dát álbmot
lahkonii mu njálmmiin
ja gudnejahtii mu baksamiiguin,
muhto sin váibmu lea gáidan mus,
sin ipmilballu lei olbmuid báhkkomat
maid sii ledje oahppan.
14
Ob 8
1 Kor 1,19eč
Danne mun velá oktii
hirpmástuhttán dán álbmoga
imašlaš, ovddolaš daguiguin.
Dalle viisáid viisodat nohká,
jierpmálaččaid jierbmi jávká.
15
Sál 10,4
94,7
Esek 8,12
Vuoi daid geat čiegus čiekŋalassii
čihket Hearrás áigumušaideaset
ja dahket daguideaset seavdnjadasas,
daid geat dadjet:
“Ii oktage oainne min, ii oktage dieđe!”
16
Jer 18,6
Vuoi din jorggujurdagiid!
Leago láirá láirálihttedahkki veardásaš?
Sáhttágo duodji dadjat
duddjojeaddjis birra:
“Ii son leat duddjon mu”?
Sáhttágo lihtti dadjat
láirálihttedahkki birra:
“Ii son ádde maidege”?
Stuorra nuppástus
17
Fargga, oanehis áiggi geažes,
Libanona várit šaddet šaddogárdin,
ja gárddit leat viidát dego vuovddit.
18
Dan beaivvi bealjeheamit gullet
go girjegearru lohkkojuvvo,
čalmmeheamit besset olggos
moskosis ja seavdnjadasas,
ja sin čalmmit oidnet.
19Vártnuheamit ožžot fas
illudit Hearrás,
ja geafimusat ávvudit Israela Basis.
20Veahkaválddálaččathan leat eret,
bilkideaddjit leat jávkan,
duššaduvvon leat buohkat
geat áigo dahkat bahá,
21
29,21 rievttis gávpotpoarta, gos sii dolle ráđđádallamiid ja čovde diggeáššiid. Vrd. Rut 4,1eč.dat geat áššáskuhtte
vigihis olbmuid rievttis,
bidje gielaid daid ovdii
geat čuoččuhedje vuoigatvuođa,
dat geat gielistemiin botnje
sivaheami ášši.
22Dan dihte Hearrá
gii lonistii Abrahama,
cealká Jakoba álbmogii:
Dál ii šatta Jakob šat heahpadii,
su ámadadju ii šat ruvssot heahpadis.
23
Go son, su mánát,
oidnet maid mun dagan sin gaskkas,
dalle sii basuhit mu nama.
Sii basuhit Jakoba Basi,
sii ballet Israela Ipmilis.
24Dat geat leat čádjidan,
ožžot ipmárdusa,
ja nimmoreaddjit bagaduvvojit.
Egypta ii sáhte veahkehit
301
Vuoi nággáris bártniid,
cealká Hearrá.
Sii ollašuhttet áigumušaid
eaige váldde vuhtii mu,
sii dahket šiehtadusaid
mat leat mu miela vuostá,
ja nu lánejit suttu suttu badjelii.
2
30,2 Egyptii Gonagas Hiskia vuolggahii olbmuid farao lusa bivdit veahki assyrialaččaid vuostái. Vrd. Jes 18,1č.Jearakeahttá mus neavvaga
sii mannet Egyptii
bivdit faraos várjalusa,
ohcat suoji Egypta suoivanis.
3
36,6
Muhto farao várjalus beahttá din,
Egypta suodji šaddá didjiide heahpadin.
430,4 Soan >4 Mos 13,22. Hanes greikkagillii Herakleopolis, Eypta gávpot Memfisa lulábealde.Go oaivámuččat bohtet Soanii
ja áirasat ollejit Hanesii,
5de sii buohkat beahttašuvvet álbmogii
mii ii sáhte veahkehit,
mii ii leat sidjiide ávkin iige áhpun,
muhto dušše heahpadin
ja beahttašupmin.
6
Negeva eallit. Sátni.
Heađi ja áŧestusa eatnama čađa,
čeargu ledjoniid, mirkogearbmašiid
ja girdi gearbmašiid eatnama bokte
sii fievrridit riggodagaideaset
áseniid sealggis,
dávviriiddiset kamelaguppiid alde
álbmogii mii ii sáhte veahkehit.
7
30,7 Rahab Egypta symbolalaš namma, ja maiddái mearraguovddi namma; fápmu mii vuostálastá Ipmila. Vrd. Job 9,13; Sál 87,4; 89,11; Jes 51,9. ▶ Leviatan.Egypta veahkki lea biegga
ja guorusvuohta.
Dan dihte mun lean bidjan dasa nama
“Biliduvvon Rahab”.
Álbmot ii dáhto gullat Hearrá
8
Mana sárgut dán sidjiide távvalii,
čále dan girjegerrui,
vai dat seailu boahtti beivviid rádjái,
duođaštussan agálaččat.
9Duođaid, dát lea gážžáris álbmot!
Sii leat behtolaš mánát
geat eai dáhto gullat Hearrá lága.
10
Am 2,12
Mi 2,6
Sii dadjet oidniide:
“Heitet oaidnimis oainnáhusaid!”
ja profehtaide:
“Allet sártno midjiide
dan mii lea vuoigat!
Sárdnot dakkáriid masa mii liikot,
muitalehket midjiide fillehusaid!
11Gáidet geainnus, earránehket bálgás,
allet muosehuhte min Israela Basiin!”
12
Jes 47,10
Dan dihte cealká Israela Bassi:
Go dii lehpet hilgon dán sáni,
dorvvastan veahkaváldái ja behttosii
ja luohttán dasa,
13de dát din suddu lea didjiide
nugo luoddaneapmi alla muvrras:
Dat čiekŋu ja stuorru
dassá go fáhkkestaga
olles muvra gahččá.
14
Geavvá nugo ruhkkui
mii cuovkana moallun,
nu ahte ii gávdno oktage bihttá
mainna viežžat dola árranis
dahje goaivut čázi láddos.
15
Jes 18,4
Jer 6,16
Matt 23,37
Ná cealká Hearrá Ipmil, Israela Bassi:
Jos dii jorgalehpet ja orrubehtet jávohaga,
de dii bestojuvvobehtet.
Mášolaš luohttámuš lea din fápmu.
Muhto dii ehpet dáhtton.
16
Dii dajaidet:
“Ii nu, heasttasealggis mii girddihit!”
Duođaid, johtilit dii báhtarehpet.
“Falisjuolggagiiguin mii riidet!”
Duođaid, din doarrádallitge leat falit.
17
Duhát olbmo doarggistit
ovtta olbmo soahtečuorvasa geažil,
go viđas bajidit soahtečuorvasa,
de dii báhtarehpet,
dassá go din bázahas lea
dego leavgastággu várrečohkas,
nugo soahteleavga dievás.
Hearrá buressivdnida iežas álbmoga
18
34,9
40,5
Liikká Hearrá dáhttu leat árbmugas didjiide, son lihkká árpmihit din. Hearráhan lea vuoigatlaš Ipmil, ávdugasat dat geat vurdet su! 19
65,24
Siona álbmot, don mii ásat Jerusalemis, ale šat čiero! Hearrá árpmiha, go don čuorvvut sutnje. Dalán go son gullá du rohkadusa, de son vástida. 20Hearrá lea addán dutnje áŧestusa láibbi ja heađi čázi, muhto dál son, du oahpisteaddji, ii šat čiehkát. Iežat čalmmiiguin don oaččut oaidnit oahpaheaddját, 21
28,14
Jos 1,7
Sát 4,27
Jer 6,16
ja go leat spiehkasteamen olgeš dahje gurut beallái, de beasat gullat iežat beljiiguin: “Dás lea geaidnu, vádjolehket dan!” 22
Jos 24,23
1 Sam 7,3
Jes 2,20
27,9
Ja don gohčut buhtismeahttumin silbba ja golli mainna leat skoađastan čuhppojuvvon ja leikejuvvon ipmilgovaidat, ja bálkestat daid dego varralihpariid ja čuorvvut: “Eret dás, durdediŋga!” 23
Jer 5,24
Go don gilvvát bealddu, de son addá arvvi nu ahte bealddu šaddu lea valljugas ja vuoibmái. Dan beaivvi du šibihat ožžot guohtut viiddis gittiin. 24Vuovssát ja ásenat, du bargošibihat, besset borrat suvrra gordnefuođđara mii lea ráidnejuvvon spoađuin ja ráidnengoaivvuin. 25
Esek 39,417
Buot váriin ja dieváin golggiidit jogat dan stuorra goddinbeaivvi, dan beaivvi go toartnat gahččet. 26Dalle mánnu báitá dego beaivváš, ja beaivváža čuovga lea čieža geardásaš, dego čieža beaivvi čuovga dan beaivvi go Hearrá čatná iežas álbmoga háviid ja dálkkasta dan časkkástagaid.
Hearrá moarri deaivá assyrialaččaide
27
5 Mos 9,3
2 Sam 22,9
Hebr 12,29
Gehččet, Hearrá namma
boahtá gáidagasas,
su moarri buollá, su duopmu lea lossat.
Su baksamiin duoldá suhttu,
su njuovčča lea dego duššadeaddji dolla.
28Su vuoiŋŋanas lea dego dulvi
mii ollá gitta olbmuid čeabeha rádjái.
Son bidjá givssideaddji geassá
álbmogiid niskái
ja daid njálbmái
čádjidahtti njálbmeruvddiid.
29Sál 42,5
81
30,29 Israela Bávtti Hearrá.Muhto dii oažžubehtet lávlut, nugo olbmot lávlot dan ija go basuhit iežaset basiid várás, dii illudehpet dego dat geat mannet njurgganasčuodjamis Hearrá várrái, Israela Bávtti guvlui. 30
Jos 10,11
Jes 29,6
Hearrá diktá fámolaš jienas gullot, buohkaid oaidnut su giehta časká buolli moaris duššadeaddji dollan, šoaláhahkan, ráššoarvin ja čuorpmasoaktin. 31
Hearrá jietna suorggaha assyrialaččaid, son časká sin soppiinis. 32Juohke háve go Hearrá časká bagadeaddji soppiinis, de gullo rumbbuid ja lyra čuodjan. Son lokte gieđa ja soahtá singuin. 3330,33 boaldinsadji hebreagillii tofet. >2 Gon 23,10.Boaldinsadji lea juo gárvvistuvvon, dat lea ráhkaduvvon gonagasa várás. Hearrá lea dahkan dan čieŋalin ja viiddisin, ja muorat leat valjis. Hearrá vuoiŋŋanas, riššarávnnji láhkásaš, buolláha dan.
