111
11,1 vissisvuohta sáhttá maid jorgaluvvot “ollašupmi” dahje “dáhkádus”.Osku lea vuođđu dasa mii doivojuvvo, ja vissisvuohta dasa mii ii oidno. 2Oskkuset dihte áhčit ožžo Ipmilis buori duođaštusa. 3
Rom 1,20
Oskkus mii áddet ahte máilbmi lea ráhkaduvvon Ipmila sáni bokte, ja ahte dat maid mii oaidnit leat šaddan das maid mii eat oainne.
4
Oskkus Abel oaffarušai Ipmilii buoret oaffara go Kain. Go Abel oskkui, de son oaččui duođaštusa iežas vanhurskkisvuođas, go Ipmil dohkkehii su oaffarattáldaga, ja oskkus dihte son sárdnu ain dálge vaikko lea jápmán.
5
Oskkus Henok váldojuvvui eret nu ahte son ii vásihan jápmima. De son ii lean šat, danne go Ipmil lei váldán su lusas. Ovdal go son váldojuvvui eret, de son oaččui duođaštusa das ahte dohkkii Ipmilii. 6Almmá oskku haga ii oktage sáhte dohkket Ipmilii. Dat gii loaiddasta Ipmila ovdii, ferte oskut ahte Ipmil lea ja ahte son bálkkaša daid geat su ohcet.
7
Rom 1,16č
3,22
Osku oaččui Noa sodjat Ipmila dáhttui, go sutnje almmuhuvvui dakkár mii ii velá oidnojuvvon. Son ráhkadii árkka, ja nu oppa su bearaš gáddjui. Su osku celkkii máilbmái duomu ja attii sutnje alccesis vanhurskkisvuođa mii boahtá oskkus.
8
Osku oaččui Abrahama leat gulolaš Ipmila rávkojupmái ja vuolgit eatnamii maid Ipmil lei lohpidan sutnje opmodahkan. Son vulggii, vaikko ii diehtán gosa lei mannamin. 9
26,3
35,12
Danin go son oskkui, son ásai vierisin lohpiduvvon eatnamii ja orui doppe goađis, nu maiddái Isak ja Jakob geat árbiiga seammá lohpádusa. 10
Alm 21,210eč
Abraham vurddii dan gávpoga mas leat nana vuođđudusat ja maid Ipmil lea hábmen ja ráhkadan. 11
21,2
Oskkus velá Sarage oaččui fámu sáhkkehit ja riegádahtii bártni agis áiggi badjel. Abraham anii luohtehahttin su gii lei addán lohpádusa, 12
22,17
Rom 4,19eč
ja dan dihte sus, boarásmuvvan olbmás, sahkanedje nu eatnagat go almmis leat násttit ja nu lohkameahttun ollu olbmot go mearragáttis leat sáttočalmmit.
13
1 Muit 29,15
Joh 8,56
Oskkus sii buohkat jápme. Dan mii sidjiide lei lohpiduvvon, sii eai joksan. Sii ledje dan guhkkin oaidnán ja dearvvahan iluin ja dovddastan ahte sii ledje guossit ja vierrásat eatnama alde. 14Dat geat nie sárdnot, addet čielgasit diehttevassii ahte leat ohcamin ruovttueatnama. 15Jos sii livčče atnán jurdagiin dan eatnama gos ledje vuolgán, de sis livččii gal leamaš dilli máhccat dohko. 16
Fil 3,20
Hebr 11,10
Muhto sii váinnuhedje buoret eatnama, almmálaš ruovttueatnama. Dan dihte Ipmil ii heahpanatta sis, muhto suovvá sin gohčodit iežas sin Ipmilin; sonhan lea juo ráhkadan sidjiide gávpoga.
17
Matt 3,17
Osku oaččui Abrahama buktit Isaka oaffarin, go son geahččaluvvui. Son lei gárvvis oaffaruššat iežas áidna bártni, vaikko lei ožžon lohpádusaid 18
ja vaikko sutnje lei celkojuvvon: Isaka nálli gohčoduvvo du mánnán. 19Son celkkii alccesis ahte Ipmilis lea fápmu maiddái čuoččáldahttit jábmiid. Ja jábmiid luhtte son oaččui bártnis ruovttoluotta; dát lea govva.
20
Oskkus Isak buressivdnidii Jakoba ja Esau boahtteáigi iežas jurdagiin. 21
48,15č
11,21 soappis oaivvi vuostá Sitáhta lea 1 Mos 47,31 mielde ja čuovvu ▶ Septuaginta.Oskkus Jakob buressivdnidii goappašagaid Josefa bártniid go lei jápmimin, ja gopmulii rohkadallat soappis oaivvi vuostá. 22
Oskkus Josef, go lei jápmimin, sártnui das ahte Israela álbmot oktii vuolgá Egyptas, ja mearridii mii su dávttiiguin galggai dahkkojuvvot.
23
2,2
Osku oaččui Mosesa vánhemiid čiegadit bártniska golbma mánu. Soai oinniiga ahte mánná lei čáppis, eabage soai ballan gonagasa gohččumis. 24
Oskkus Moses ollesolmmožin biehttalii gohčoduvvomis farao nieidda bárdnin. 25Son válljii ovdal gillát baháid oktan Ipmila álbmogiin go návddašit suttu oanehis bottoža. 26Son anii Kristusa hiddjádusa stuorit riggodahkan go Egypta dávviriid, danin go son geahčai bálkái mii lei vuordimin. 27
Oskkus Moses vulggii Egyptas iige ballan gonagasa moaris ja bisui nanusin, danin go son dego oinnii Oaidnemeahttuma. 28
Go son oskkui, de son ásahii beassážiid ja vara sihkkuma, vai sorbmejeaddji ii guoskka israellaččaid vuosttašriegádeddjiide. 29
11,29 Ruksesmeara Gč. 2 Mos 13,18.Oskkus israellaččat manne Ruksesmeara čađa dego goikeeatnama mielde, muhto go egyptalaččat geahččaledje dan dahkat, de sii heavvanedje.
30
Oskku fámus gahčče Jeriko muvrrat, go álbmot lei vázzán daid birra čieža beaivvi. 31
6,17
Jak 2,25
Go fuorrá Rahab oskkui, de son vealttai jápmimis oktan daiguin geat biehttaledje oskumis, son oainnat lei váldán iskkadeddjiid vuostá ustibin.
32
10–16
1 Sam
2 Sam
11,32 Gideon, Barak, Samson, Jefta duopmáriid áiggi jođiheaddjit.Maid mun velá lasihivččen? Mus nogašii áigi jos mun muitalivččen maid dahke Gideon, Barak, Samson, Jefta, David, Samuel ja profehtat 33
1 Sam 17,34eč
Dan 6,23
geat oskku fámuin vuite riikkaid, bisuhedje vuoigatvuođa ja besse oaidnit lohpádusaid ollašuvvamin. Sii notke ledjoniid njálmmi, 34
časkadedje fámolaš dola ja velte miehki ávjjus. Sii ledje heajut, muhto sii givro, sii šadde gievrras soahteolmmájin ja báhtarahtte vašálaččaid veagaid. 35
2 Gon 4,17eč
Soames nissonat ožžo jábmiideaset ruoktot eallinaga. Máŋgasat biinniduvvojedje jámas. Sii ledje biehttalan beassamis friddjan, danne go sii dáhtto buoret bajásčuožžileapmái. 36
37,15eč
Earrásat gillájedje bilkideami ja spihččema, velá láhkkiid ja giddagasage. 37
Sii geađgáduvvojedje jámas, sahájuvvojedje čađa ja sorbmejuvvojedje mihkiin. Sii fertejedje johtit sávzza- ja gáiccanáhkit gárvun, sii gillájedje vádjitvuođa, sii áŧestuvvojedje ja illastuvvojedje. 38Sii ledje menddo buorit dán máilbmái, ja nu sii šadde čádjádallat ávdin mehciin ja váriin, bákteráiggiin ja eananrokkiin.
39
Ja vaikko dát buohkat leat ožžon buori duođaštusa go osko, de almmatge sii eai ožžon dan mii lei lohpiduvvon. 40Dasgo Ipmil lei vurken ain buorebu midjiide, amaset sii šaddat ollisin almmá min haga.
121
Fil 3,12eč
Go min birra nappo lea nu stuorra duođašteddjiid joavku, de bidjot eret buot mii deaddá ja suttu mii nu álkit min giellá. Vihkot gillilit gitta loahpa rádjái gilvvus mii mis lea ovddas, 2
Hebr 2,108,1+
ja gehččot Jesusii, oskomet vuođđudeaddjái ja ollašuhttái. Boahtti ilu dihte son gierdavažžan gillái ruossa iige beroštan heahpadis, ja dál son čohkká Ipmila truvnnu olgeš bealde. 3
Geahčadehket su guhte gierdavaččat gillái suttolaččaid garra vuostehágu, amadet váibat ja hearddohuvvat.
4Dii ehpet velá leat šaddan golggahit varadet soađis suttuin. 5
12,5 ávžžuhusa sáhttá maid jorgaluvvot “bagadusa”, vrd. v. 7.9.Dii lehpet vajáldahttán ávžžuhusa mii sárdnu didjiide nugo áhčči bártniidasas:
Bártnážan, ale uhcáš Hearrá bagadusa,
ale hearddohuva go son du ráŋggášta.
6
Alm 3,19
Gean Hearrá ráhkista, dan son bagada,
son ráŋggášta juohkehačča gean váldá iežas bárdnin.
7Din gillámušat leat bagadus: Ipmil meannuda dinguin nugo iežas bártniiguin. Leago oktage bárdni gean ii áhčči bagat? 8Jos dii ehpet bagaduvvo nugo buohkat earát, de dii lehpet juolgebártnit ehpetge rievttes bártnit.9Go min eatnanlaš áhčit bagadedje min, de mii jeagadeimmet sin. Eatgo mii dalle livčče vuolibuččat vuoiŋŋaid Áhččái, vai oažžut eallit? 10Min áhčit bagadedje min dušše oanehis áiggi várás ja nugo sin mielas orui leamen buorre, muhto Ipmil bagada min duohta ávkin, vai mii šaddat servvolažžan su bassivuhtii. 11
1 Pet 1,6č
Buot bagadus gal orru leamen morašin iige illun dan botta go dat bistá, muhto maŋimuš dat addá šaddun ráfi ja vanhurskkisvuođa daidda geat leat bagaduvvon.
12
Nannejehket dan dihte váiban gieđaideattet ja vuoimmehuvvan čippiideattet! 13
Vádjolehket njulges bálgáid, vai skierpmá juolgi ii vealččit, muhto baicca buorrána.
14
Rom 12,18
Váinnuhehket ráfi buohkaiguin ja bivdet bassivuođa man haga ii oktage oaččo oaidnit Hearrá. 15
Váruhehket vai ii oktage dis gáidda Ipmila árpmus, ja vai ii mihkkege bahčavuođa ruohttasiid beasa šaddat ja mirkkohit eatnagiid. 16
Gohcet vai ii oktage dis eale fuorrávuođas dahje ipmilmeahttumit nugo Esau gii ovttaid mállásiiguin vuvddii iežas vuosttašriegádeami vuoigatvuođa. 17
Dii han diehtibehtet ahte go son maŋŋil dáhtui buressivdnádusa, de hilgojuvvui. Vaikko son bivddii dan čieru, de ii beassan dahkat jorgalusa.
18
20,18eč
5 Mos 4,11
Dii ehpet leat boahtán vári vuollái maid sáhttá guoskkahit gieđain, vári mii buollá dollan, dohko gos lea čáhppes balva, mosku ja riđđu, 19ehpet dohko gos gullui dorvviid čuodjan ja jietna mii sártnui nu ahte dat geat ledje gullamin, átno beassat dan gullamis. 20
Sii eai gierdan gullat dán gohččuma: Jos velá eallige guoská várrái, de dat galgá geađgáduvvot. 21
Dat oainnáhus lei nu balddonas ahte Moses celkkii: Mun lean hirpmástuvvan ja doarggistan.
22
Alm 14,1
21,2
12,22 Sionvárri Jerusalema tempelaláš. Vrd. 2 Sam 5,6eč; Sál 48.Dii lehpet baicca boahtán Sionvári vuollái, ealli Ipmila gávpoga, almmálaš Jerusalema lusa. Din ovddas leat eatnat duhát eŋgelat 23
ja ávvudeaddji vuosttašriegádeddjiid searvegoddi, dat geaid namat leat almmi girjjis. Das lea Ipmil, buohkaid duopmár, das leat ollisin dahkkojuvvon vanhurskásiid vuoiŋŋat 24
1 Pet 1,2
ja das lea Jesus, ođđa lihtu gaskaolmmái, ja buhtisteaddji varra mii sárdnu, muhto ii mávssaheami nu go Abela varra.
25
Váruhehket hilgumis su gii sárdnu! Go áhčit Sinaiváris hilgo su guhte almmuhii iežas dáhtu eatnama alde, de sii eai vealtan ráŋggáštusas. Sakka uhcit dalle mii das vealtat, jos jorgalit sealggi sutnje go su sánit bohtet almmis. 26
Dan geardde su jietna lihkahii eatnama, ja dál son lea lohpidan: Velá ovtta geardde mun lihkahan eatnama, inge dušše dan muhto maiddái almmi. 27
2 Pet 3,12č
Dát sánit velá ovtta geardde mearkkašit dan ahte buot mii lea sivdniduvvon, lihkkasa ja jávká, vai dat mii ii lihkkas, bissu. 28Mii oažžut riikka mii ii lihkkas. Lehkot dan dihte giitevaččat ja bálvalehkot Ipmila su dáhtu mielde, gudnejahttimiin ja bassi balus, 29
danne go min Ipmil lea duššadeaddji dolla.
131
1 Tess 4,9č
1 Pet 1,22
2 Pet 1,7
1 Joh 3,10eč
Bisuhehket vieljalaš ráhkisvuođa. 2
Rom 12,13
Allet vajáldahte leames árvasat mátkkálaččaide, danne go muhtumat leat almmá dieđekeahttá váldán guossin eŋgeliid. 3
Hebr 10,34
Muitet fáŋggaid, dego dii ieža livččiidet láhkkiin oktan singuin. Muitet daid geat illastuvvojit, din iežadet rumašhan maid dovdá gibuid.
4
Atnet gudnis náittosdili alletge heahppášuhte náittosseaŋggadet, danne go Ipmil dubme daid geat furrošit ja rihkkot náittosdili. 5
Allet leage ruhtaváibmilat, muhto duhtet dasa mii dis lea. Ipmil lea ieš cealkán: Mun in guođe du, mun in goassege hilggo du. 6
Dan dihte mii oažžut dadjat dorvvolaš mielain: Hearrá lea mu veahkeheaddji, in mun bala. Maid dalle vedjet olbmot munnje dahkat? 7
Muitet jođiheddjiideattet geat leat sárdnidan didjiide Ipmila sáni. Váldet vuhtii mo sii vádjoledje, ja atnet sin oskku ovdagovvan. 8
Jesus Kristus lea seammá ikte, odne ja agálaččat. 913,9 borramušat Muhtun vuosttaš kristtalaččaid suorggit čuvvo ain Boares Testamentta njuolggadusaid mat guske buhtis ja buhtismeahttun biepmuide. Vrd. Rom 14,1eč; 1 Kor 8; Kol 2,16.20č; 1 Tim 4,3.Allet divtte buotlágán vieris oahpaid čádjidahttit iežadet. Lea buorre jos min váimmu nanne Ipmila árbmu eaige borramušat mat eai leat ávkkuhan ovttage. 10Mis lea áltár mas dat geat bálvalit lihtugoađis, eai oaččo borrat. 11
Diihan diehtibehtet ahte go bajimusbáhppa doalvu oaffarelliid vara bassibáikái suttuid soabahussan, de daid elliid gorudat boldojuvvojit siidda olggobealde. 12
Joh 19,1720
13,12 gávpotpoartta olggobealde Golgata lei gávpotmuvrra olggobealde. Gč. Joh 19,20.Danne maiddái Jesus gillái gávpotpoartta olggobealde, vai beasai basuhit álbmoga iežas varain. 13Vulgot nappo su lusa siidda olggobeallái ja guddot su hiddjádusa. 14
Hebr 11,1016
Ii mis leat dáppe eatnama alde bissovaš gávpot, muhto mii áibbašit dan gávpogii mii boahtá. 15
Hos 14,3
De mii su bokte álo buktit máidnunlávlaga oaffarin Ipmilii, daid baksamiid šattu mat dovddastit su nama. 16
Muhto allet vajáldahte dahkamis buriid ja addimis das mii dis lea, dasgo dakkár oaffarat leat Ipmila miela mielde. 17
1 Tess 5,12č
Lehket jegolaččat jođiheddjiidasadet, doahttalehket sin. Sii gohcet ijaid din dihte, danne go ovtta geardde sii šaddet dahkat logu dis juohkehaččas. Diktet sin dahkat dan iluin, ii šuohkkimiin, danne go dat ii livčče didjiide ávkin.
18
2 Kor 1,11
Fil 1,1927
Kol 4,312
2 Tess 3,1
Rohkadallet min ovddas. Mii diehtit ahte min oamedovdu lea buhtis, miihan dáhttut álo dahkat dan mii lea vuoigat. 19
Mun bivddán dis eandalii ovddasrohkadusa, vai mun fargga beasašin ruoktot din lusa.
20
Ráfi Ipmil, guhte agálaš lihtu oaffarvara bokte lea buktán sávzzaid stuorra geahčči, Hearrámet Jesusa, jábmiid luhtte, 21
13,21 Amen hebreagiela mielde “dat lea vissis ja duohta”. ▶ amen.nannešii din buot buriid attáldagaidisguin, vai nagodehpet ollašuhttit su dáhtu. Duddjojehkos son mis dan mii lea su miela mielde, Jesus Kristusa bokte. Sutnje lehkos gudni álo ja agálaččat. Amen.
22Vieljažiiddán, mun bivddán din gierdat dáid neavvagiid, munhan lean čállán áibbas oanehaččat.
2313,23 Timoteus navdimis okta Paulusa bargoguimmiin.Mun sáhtán vel muitalit didjiide ahte vielljamet Timoteus lea luitojuvvon luovus. Jos son boahtá fargga, de mun válddán su mielddán din lusa.
24Celket dearvvuođaid buot jođiheddjiidasadet ja buot bassi olbmuide. Dat vieljat geat leat Italias eret celket dearvvuođaid didjiide.
25Árbmu lehkos dinguin buohkaiguin!