Israela oskkáldasmeahttunvuohta
201
20,1 Čihččet jagi maŋŋil go vuosttaš Judea olbmot dolvojuvvojedje jagi 590 o.Kr. Gč. 8,1.Čihččet jagi viđát mánus, mánu logát beaivvi bohte muhtun Israela vuorrasat jearrat Hearrás ráđi. Sii čohkánedje mu ovdii, 2ja dalle munnje bođii dát Hearrá sátni: 3Olmmoš, sártno Israela vuorrasiidda ja daja: Ná cealká Hearrá Ipmil: Boahtibehtetgo dii jearrat mus ráđi? Nu duohta go mun ealán, mun in divtte din jearrat alddán ráđi, cealká Hearrá Ipmil. 4
23,36
Cuiggot, cuiggot sin, olmmoš! Dieđit sidjiide, makkár fastivuođaid sin áhčit leat dahkan! 5
Daja sidjiide: Ná cealká Hearrá Ipmil: Dan beaivvi go mun válljejin Israela, de mun vurdnon váli Jakoba nállái. Egyptas mun dovddahin iežan sidjiide ja celken: “Mun lean Hearrá, din Ipmil.” 6
33,3
Mun vurdnon doalvut sin Egyptas eatnamii maid ledjen geahččan sin várás, eatnamii mas golgá mielki ja honnet ja mii lea čábbámus buot eatnamiin. 7
1 Sam 7,3
Mun celken sidjiide: “Suhppejehket eret fasttes eahpeipmiliid mat geasuhit din. Allet daga iežadet buhtismeahttumin Egypta ipmilgovaiguin. Mun lean Hearrá, din Ipmil.” 8Muhto sii ledje gážžárat eaige dáhtton gullat mu. Sii eai suhppen eret fasttes eahpeipmiliid mat geasuhedje sin, eaige hilgon Egypta ipmilgovaid. Dalle mun áigon golggahit moarrán ja gurret suhtton sidjiide Egyptas. 9Muhto mun dahken dan mii lei dohkálaš mu nammii, vai mu namma ii heahppášuhttojuvvoše daid álbmogiid ovddas maid gaskkas israellaččat ásse, ja maid oaidnut mun ledjen dovddahan iežan sidjiide ja dolvon sin Egyptas.
10
Nu mun bukten sin Egyptas, mun bukten sin meahccái. 11
3 Mos 18,5
5 Mos 5,1eč
Rom 10,5
Mun adden sidjiide báhkkomiiddán ja oahpahin sidjiide lágaidan – dat gii daid doallá, oažžu eallit. 12
31,13
5 Mos 5,12
Mun maiddái adden sidjiide sabbahiiddán mearkan sin ja mu gaskii, vai sii dieđášedje ahte mun, Hearrá, lean basuhan sin. 13
32,10
4 Mos 16,21
Esek 23,38
Muhto israellaččat gážžárušše mu vuostá meahcis. Sii eai doahttalan mu báhkkomiid, sii hilgo mu lágaid – dat gii daid doallá, oažžu eallit. Mu sabbahiidge sii eahpebasuhedje sakka. Mun áigon golggahit moarrán sin badjelii meahcis ja loahpahit sin. 14
5 Mos 9,28
Muhto mun dahken dan mii lei dohkálaš mu nammii, vai mu namma ii heahppášuhttojuvvoše daid álbmogiid ovddas maid oaidnut mun ledjen dolvon sin Egyptas. 15
Meahcis mun goitge vurdnon ahte in doalvvo sin dan eatnamii maid ledjen lohpidan sidjiide, eatnamii mas golgá mielki ja honnet ja mii lea čábbámus buot eatnamiin. 16Siihan ledje hilgon mu lágaid eaige lean doahttalan mu báhkkomiid. Sii ledje eahpebasuhan mu sabbahiid ja gesson iežaset eahpeipmilgovaide. 17Dattetge mun ledjen árpmolaš inge duššadan sin, inge mun loahpahan sin meahcis.
18Meahcis mun sárdnon sin mánáide: “Allet doahttal áhčiideattet báhkkomiid alletge doala sin lágaid. Allet daga iežadet buhtismeahttumin sin eahpeipmilgovaiguin. 19
Mun lean Hearrá, din Ipmil. Doahttalehket mu báhkkomiid ja dollet mu lágaid ja ellet daid mielde. 20Basuhehket mu sabbahiid, lehkoset dat mearkan din ja mu gaskkas, vai dii ipmirdehpet ahte mun lean Hearrá, din Ipmil.” 21Muhto sin mánát gážžárušše mu vuostá. Sii eai doahttalan mu báhkkomiid eaige doallan mu lágaid – dat gii daid doallá, oažžu eallit. Sii dahke mu sabbahiid eahpebassin. Dalle mun áigon golggahit moarrán ja gurret suhtton sidjiide meahcis. 22Muhto mun rohttejin gieđa ruoktot ja dahken dan mii lei dohkálaš mu nammii, vai mu namma ii heahppášuhttojuvvoše daid álbmogiid ovddas maid oaidnut mun ledjen dolvon israellaččaid Egyptas. 23
5 Mos 28,64
Meahcis mun almmatge vurdnon biđget sin álbmogiid gaskii ja botkkuhit sin vieris eatnamiidda. 24Siihan eai lean eallán mu lágaid mielde. Sii ledje hilgon mu báhkkomiid, eahpebasuhan mu sabbahiid ja diktán áhčiideaset eahpeipmilgovaid giktalit sin. 25
Apd 7,42
Mungis adden sidjiide báhkkomiid mat eai lean buorit, ja lágaid mat eai addán eallima. 26
Mun dahken sin buhtismeahttumin, go sii oaffarattáldahkan bukte vuosttaža mii rahpá eatnigoaŧu. Mun dáhtton suorggahit sin, vai sii ipmirdivčče ahte mun lean Hearrá.
27Olmmoš, sártno dal israellaččaide ja daja: Ná cealká Hearrá Ipmil: Velá oktii din áhčit hiddjidedje mu iežaset oskkáldasmeahttunvuođain. 28
Hos 4,13
Go mun ledjen buktán sin eatnamii maid ledjen vurdnon addit sidjiide, de sii dopme oaffaruššat njuovvanoaffariiddiset gos beare oidne alla dievá dahje lastás muora, sii adde oaffarattáldagaid mat moaráhuhtte mu, oaffarušše oaffariid main lei soažžudeaddji hádja ja golggahedje juhkamušoaffariiddiset. 29Ja mun jerren sis: “Mii báikkiid lea dat gosa dii mannabehtet oaffaruššat?” Dan rájes dan namma lea leamaš “oaffarbáiki”.
30Daja israellaččaide: Ná cealká Hearrá Ipmil: Dii dahkabehtet iežadet buhtismeahttumin áhčiideattet láhkái ja furrošehpet fasttes eahpeipmiliiddádetguin. 31
17,17
Esek 14,3
20,31 oaffaruššabehtet … dolas >16,21.Velá otná beaivvinai dii dahkabehtet iežadet buhtismeahttumin eahpeipmilgovaideattetguin, go addibehtet oaffarattáldagaid ja oaffaruššabehtet mánáideattet dolas. Mungo suovašin din jearrat alddán ráđi, israellaččat? Nu duohta go mun ealán, cealká Hearrá Ipmil, mun in suova din jearrat alddán ráđi.
Hearrá dubme ja beastá israellaččaid
32Dii lehpet jurddašišgoahtán: “Mii dáhttut leat dego eará eatnamiid álbmogat ja sogat ja bálvalit muoraid ja geđggiid.” Nu ii eisege dáhpáhuva! 33Nu duohta go mun ealán, cealká Hearrá Ipmil, mun lean din gonagas. Mun áiggun ráđđet din gievrras ja bajiduvvon gieđain ja garra moaris. 34Gievrras ja bajiduvvon gieđain ja garra moaris mun vieččan din vieris álbmogiid gaskkas ja čohkken din dain eatnamiin, maidda dii leiddet biđgejuvvon. 3520,35 álbmogiid meahccái Syria ja Arabia meahcci man birra ásset eatnat álbmogat.Dasto mun doalvvun din álbmogiid meahccái, ja doppe mun bijan din vástidit muođus muhtui iežadet daguin. 36
Mun bijan din vástidit, nugo mun bidjen din áhčiid vástidit Egypta meahcis, cealká Hearrá Ipmil. 37
Mun bijan din mannat báimmansoappi vuoli ja logan din dárkilit, 38ja mun čuolddán dis eret gážžáriid ja stuibmideddjiid. Mun buvttán singe eatnamis gos sii ásset vierisin, muhto Israela eatnamii sii eai beasa. Dalle dii ipmirdehpet ahte mun lean Hearrá.
39Ná cealká Hearrá Ipmil: Israellaččat, dii buohkat galgabehtet billistit iežadet eahpeipmilgovaid. Jos dii ehpet gula mu, de mun moaráhuvan. Dii ehpet šat oaččo dahkat mu bassi nama eahpebassin iežadet oaffarattáldagaiguin ja eahpeipmilgovaiguin. 40
Mu bassi váris, Israela alla váris, cealká Hearrá Ipmil, doppe oppa Israel bálvala mu iežas eatnamis. Doppe mun čájehan didjiide iežan ráhkisvuođa ja válddán vuostá din attáldagaid ja din álgošaddooaffariid, buot din bassi attáldagaid. 41Go mun buvttán din álbmogiid gaskkas ja čohkken din dain eatnamiin maidda dii leiddet biđgejuvvon, de mun válddán din vuostá seammá millosit go oaffara man hádja soažžuda mu. Dainna maid mun dagan didjiide, mun čájehan iežan bassivuođa álbmogiid oaidnut. 42Mun buvttán din Israela eatnamii, dan eatnamii maid mun vurdnon din áhčiide addit sidjiide. Dalle dii ipmirdehpet ahte mun lean Hearrá. 43
Doppe dii muitibehtet iežadet vádjolusa ja buot daguideattet maiguin dii leiddet dahkan iežadet buhtismeahttumin, ja dii fasttášehpet iežadet buot bahás daguideattet geažil. 44Mun dagan didjiide, israellaččat, nugo lea dohkálaš mu nammii, inge nugo din bahás dagut ja din fasttes vádjolus livččii ánssášan, cealká Hearrá Ipmil. Dalle dii ipmirdehpet ahte mun lean Hearrá.
Hearrá miehkki lea gárvvisin
21121,1–5 Muhtin jorgalusaid mielde 21,1–5 lea nummárastojuvvon 20,45–49.Munnje bođii dát Hearrá sátni: 2“Olmmoš, jorgal muođuid lulás guvlui ja profehtastala Juda vuostá, gulat duomu vuovdái mii lea lullin. 3
Esek 21,8č
Daja lullieatnama vuovdái: Gula Hearrá sáni! Ná cealká Hearrá Ipmil: Mun cahkkehan du sisa dola, ja dat loaktá buot du lastás muoraid ja buot du goikemuoraid. Šloavaideaddji dolla ii čáskka, dat boaldá buot muođuid lulil davás. 4Dalle buot jámolaččat ipmirdit ahte mun, Hearrá, lean cahkkehan dola, iige dat dolla čáskka.” 5Mun vástidin: “Vuoi Hearrá, Ipmilan, siihan dadjet ahte mun sártnun dušše árvádusaid.”
6Munnje bođii dát Hearrá sátni: 7Olmmoš, jorgal muođuid Jerusalema guvlui, profehtastala dan bassibáikki vuostá ja gulat duomu Israela eatnamii. 8Daja Israela eatnamii: Ná cealká Hearrá: Mun fallehan du, mun rohtten miehki dohpas ja duššadan dus sihke vanhurskásiid ja ipmilmeahttumiid. 9Mu miehkki vuolgá dohpas njeaidit buot jámolaččaid, lullin gitta davás, vai mun beasan duššadit dus sihke vanhurskásiid ja ipmilmeahttumiid. 10Dalle buot jámolaččat ipmirdit ahte mun, Hearrá, lean rohtten miehki dohpas, inge mun bija dan ruoktot.
11Don, olmmoš, luoimma bahččagit ja doarggistemiin sin oaidnut. 12Go sii jerret dus manin don luoimmat, de daja sidjiide: Dan sága dihte mii jávkada buohkaid roahkkatvuođa. Din gieđat njurret, din vuoigŋa dáigu ja din čippit šaddet čáhcin. Nu geavvá, nu šaddá, cealká Hearrá Ipmil.
13Munnje bođii dát Hearrá sátni: 14Olmmoš, profehtastala ja daja: Ná cealká Hearrá:
Miehkki lea saddjojuvvon,
basttálmahttojuvvon
ja gellojuvvon,
1521,15 mii hilgu buot muoraid ▶ Masorehtalaš teaksta ii leat čielggas.basttálmahttojuvvon sorbmet,
gellojuvvon ja saddjojuvvon
šleađgut dego álddagas,
bárdnán soabbi
mii hilgu buot muoraid.
16Miehkki lea biddjojuvvon geallagassii.
Giehta dohppe dan.
Dat lea saddjojuvvon ja gellojuvvon,
gárvvis sorbmejeaddji gihtii.
1721,17 Speaččo … alimiiddát heahpada ja morraša mearka.Bárggo ja luoimma, olmmoš,
dasgo miehkki časká mu álbmoga,
časká buot Israela oaivámuččaid.
Sii šaddet miehki oapmin
oktanaga mu álbmogiin.
Speaččo moraštemiin alimiiddát!
18Dat lea geahččalus álbmogii.
Álbmot lea hilgon soappi
– nu ii oaččo leat,
cealká Hearrá Ipmil.
19Olmmoš, profehtastala
ja speaččo gieđaid.
Miehkki časká ahte časká,
dat lea sorbmejeaddji miehkki,
stuorra miehkki
mii šlivgasa sin gaskkas,
20dassážii go olbmot doarggistit balus
ja eatnagat njaŋgájit eatnamis jábmin.
Buot gávpoga poarttaide
mun lean bidjan sorbmejeaddji miehki.
Vuoi, dat lea duddjojuvvon šealgut,
dat lea rohttejuvvon sorbmet!
21Čájet bastilvuođat,
čuola olgeš beallái, gurut guvlui,
gosa ávju ain čujuha!
22
Munnai spežžen gieđaid
ja gurren suhtton sidjiide.
Mun, Hearrá, lean sárdnon.
Babylon falleha Jerusalema
23Munnje bođii dát Hearrá sátni: 24Olmmoš, merke guokte geainnu, Babylonia gonagasa miehki geainnuid. Dat goappašagat galget vuolgit ovttat eatnamis. Bija mearkkaid goappáge 2521,25 Rabba ammonlaččaid oaivegávpot, dálá Amman. ▶ ammonlaččat.geainnu álgui, nubbi čujuhit miehkkái geainnu ammonlaččaid Rabbai, nubbi Judai ja Jerusalemii. 2621,26 viessoipmiliinnis hebreagillii terafim, smávva ipmilgovat dahje bassi biergasat mat gulle bearrašii. Daid sáhtte atnit go dáhtto váldit mearkkaid Vrd. 1 Mos 31,19; Duop 18; 2 Gon 23,34.Babylonia gonagas bisána luoddaerrui gos goappašat geainnut álget, vai beassá einnostit. Son šluvgá njuolaid, jearrá viessoipmiliinnis ja dárko vuoivasa. 27Su olgeš gieđas lea vástádus: Jerusalem. Son gohčču soahtat, son bajida soahtečuorvasa, bidjá muvrracuvkejeddjiid poarttaide, ráhkada birastahttinčoma ja hukse fallehangorgŋehaga. 28
Mi 3,11
Israellaččaid čatnet sin vuordnásat, dattetge sii jáhkket ahte dat lea boasttoeinnostus. Muhto einnostus duođašta sin sivalašvuođa, ja sii šaddet fáŋgan. 29Dan dihte cealká Hearrá Ipmil: Go din vearredagut bohtet albma, de dii duođaštehpet iežadet sivalašvuođa, ja buot din daguin oidnojit din suttut. Dii duođaštehpet iežadet vuostá, dii dohppejuvvobehtet ja šaddabehtet fáŋgan.
30Don heahpatlaš, ipmilmeahttun Israela oaivámuš! Dutnje boahtá beaivi goas oaččut loahpalaš ráŋggáštusa. 31
Esek 17,24
Ná cealká Hearrá Ipmil: Nuola turbána, bajit kruvnnu oaivvis! Ii mihkkege biso dakkárin go lea. Vuollegaš aliduvvo, allat vuoliduvvo. 32
Buot duššaduvvo, visot stajiduvvo, oppa eanan cuvkejuvvo čievračopman. Muhto nu ii geava ovdal go boahtá son, geasa mun lean addán vuoigatvuođa dubmet.
33
Olmmoš, profehtastala ja daja: Ná cealká Hearrá Ipmil ammonlaččaid ja sin hiddjádusaid birra: Miehkki, miehkki, rohttejuvvon sorbmet! Dat lea gellojuvvon leađgut ja álddagastit. 34
Go dii vel oaidnibehtet behtolaš oainnáhusaid ja gullabehtet gielis einnostusaid, de miehkki biddjojuvvo heabuhemiid ja ipmilmeahttumiid niskái. Fargga boahtá dattetge beaivi goas sii ožžot loahpalaš ráŋggáštusa. 35Nahket miehki dohppii! Dan báikkis gos don sivdniduvvojit ja dan eatnamis gos šaddet, mun dubmen du. 36Mun gurren suhtton dutnje ja bosun du vuostá iežan moari dola. Mun attán du goaves olbmuid gihtii, čeahpes heavaheddjiid háldui. 37Don šattat dola biebmun, du varra golgá eatnamii, iige oktage šat muitte du. Mun, Hearrá, lean sárdnon.
Jerusalema suttut
221Munnje bođii dát Hearrá sátni: 2
20,4
22,2 varragávpoga Jerusalem.Olmmoš, cuiggot varragávpoga, cuiggot dan! Dieđit dasa makkár fastivuođat doppe dahkkojuvvojit. 3Daja: Ná cealká Hearrá Ipmil: Gávpot, don mii golggahat vara muvrraidat siskkobealde, du áigi lea boahtán. Don leat duddjon eahpeipmilgovaid ja dahkan iežat buhtismeahttumin. 4
Esek 23,32
Dat varra maid leat golggahan, lea dahkan du sivalažžan, ja eahpeipmilgovat maid leat duddjon, leat dahkan du buhtismeahttumin. Du maŋimus beaivi lahkona, du jagit leat lohkkojuvvon. Mun bijan eará álbmogiid bilkidit du, mun dagan du buot álbmogiid bogostahkan. 5Du bilkidit buohkat, ležžet dal guhkkin dahje lahka. Du namma lea duolvaduvvon, moivi lea stuoris.
6Vuoi du! Israela oaivámuččat geat ásset du siste, geavahit válddiset golggahit vara. 7
22,21č
Du siste olbmot hiddjidit áhčiset ja eatniset, sordet vierrásiid ja leaskkaid ja givssidit oarbásiid. 8
Don badjelgeahčat dan maid mun lean dahkan bassin, don eahpebasuhat mu sabbahiid. 9
Du siste leat olbmot geat golggahit vara bostalemiin, du siste olbmot dollet oaffarmállásiid váriin, du siste dahkkojuvvojit heahpatlaš dagut. 10
Esek 18,6
Du siste olbmát veallájit áhčiset áhkáin, du siste sii atnet nissona vaikko son lea buhtismeahttun mánodávddaid geažil. 11
Jer 5,8
Esek 33,26
Muhtin nuskoša lagamuččas áhkáin, nubbi furroša manjiinis ja heahppášuhttá su, goalmmát veallá oappáinis, áhčis nieiddain. 12
23,8
Du siste olbmot goddet mávssu ovddas. Don válddát reanttu ja liigevuoittu. Don soarddát iežat lagamučča ja bivddát vearrevuoittu. Muhto mu don leat vajáldahttán, cealká Hearrá Ipmil.
13Mun spežžen gieđaid go oainnán dan vearrevuoittu maid don leat rábidan, ja dan vara mii golgá du siste. 14Bissugo du roahkkatvuohta ja gievravuohta dalle go mun meannudan duinna? Mun, Hearrá, lean sárdnon, ja mun dagan dan. 15Mun biđgen du eará álbmogiid gaskii ja botkkuhan du vieris eatnamiidda, ja mun jávkadan visot du buhtismeahttunvuođa. 16Don heahppášuhttojuvvot buot álbmogiid oaidnut, ja dalle don ipmirdat ahte mun lean Hearrá.
Israel skártan šolgenuvnnas
17Munnje bođii dát Hearrá sátni: 18
Jer 6,28eč
Olmmoš, israellaččat leat šaddan skártan mu čalmmiin. Sii leat buohkat dego veaiki, datni, ruovdi ja ladju šolgenuvnnas, sii leat dego silbaskárta. 19Dan dihte cealká Hearrá Ipmil: Go dii juo lehpet šaddan skártan, de mun čohkken din Jerusalemii. 20
Nugo olmmoš čohkke silbba, bronssa, ruovddi, laju ja dani šolgenuvdnii ja bossu dollii vai dat suddet, nu munnai buolli moaristan čohkken din, bijan din uvdnii ja suddadan din. 21Mun čohkken din ja fádden iežan moari dola din vuostá, ja dii suddabehtet dasa. 22Nugo silba suddaduvvo uvnnas, nu diinai suddaduvvobehtet. Dalle dii ipmirdehpet ahte mun, Hearrá, lean golggahan iežan moari din badjelii.
Profetia Israela oaivámuččaid ja álbmoga vuostá
23Munnje bođii dát Hearrá sátni: 24Olmmoš, daja Israela álbmogii: Du eanan ii leat ožžon čázi, dasa ii arván mu moari beaivvi. 25
Sef 3,3
Du oaivámuččat ledje čeargu ja speaddji ledjonat. Sii borre olbmuid, rivvejedje dávviriid ja divrras gálvvuid ja dahke eatnagiid leaskan. 26Báhpat rihkko mu lága ja dahke eahpebassin dan maid mun ledjen dahkan bassin. Sii eai dahkan erohusa basi ja eahpebasi gaskkas, eai oahpahan mii lea buhtis ja mii buhtismeahttun eaige doallan mu sabbahiid. Nu sii heahppášuhtte mu bassivuođa. 27Dan oaivámuččat ledje dego speaddji gumppet. Sii golggahedje vara ja duššadedje olbmuid, vai besse váldit vearrevuoittu. 28
Esek 13,610
Dan profehtat kálkejedje visot dán behtolaš oainnáhusaideasetguin ja gielis einnostusaideasetguin. Sii dadje: “Ná cealká Hearrá Ipmil”, vaikko Hearrá ii lean cealkán maidege. 29Eatnama olbmot rivvejedje ja rievidedje, áŧestedje gefiid ja váivvášiid ja sorde vierrásiid vuoigatmeahttumit. 30
Esek 13,5
Mun ohcen sin gaskkas olbmá hukset muvrra dahje čuoččastit muvralatnjii, vai mun in duššadivčče eatnama, muhto in gávdnan dakkár olbmá. 31Dalle mun gurrejin iežan moari sidjiide ja duššadin sin iežan suhtu dolain. Mun mávssahin sidjiide sin daguid, cealká Hearrá Ipmil.